কিদৰে লাভ কৰিব পাৰি অস্কাৰ? অস্কাৰৰ নিৰ্বাচন প্ৰক্ৰিয়া কেনেধৰণৰ? কোনে ভোট দিয়ে বিজয়ীসকলক? জানক সবিস্তাৰে

‘নাতু নাটু’ৰ লগতে ভাৰতলৈ আহিছে ৯৫ সংখ্যক একাডেমী বঁটাত আন এক অস্কাৰ। তামিল তথ্যচিত্ৰ ‘দ্য এলিফেণ্ট হুইছপাৰাৰ্ছ’ক শ্ৰেষ্ঠ তথ্যচিত্ৰ চুটি হিচাপে নিৰ্বাচিত কৰা হয়।

ভাৰতীয় তথ্যচিত্ৰ আৰু গীতৰ মনোনয়ন অস্কাৰৰ মঞ্চত ঘোষণা কৰাৰ পিছৰে পৰা চৰ্চা স্তব্ধ হোৱা নাই। কিছুমানে দক্ষিণৰ নিৰ্মাণৰ প্ৰশংসাত পঞ্চমুখ হৈছে। আন একাংশই ভাবে যে নিৰ্বাচনটো সঠিক নাছিল।

অস্কাৰৰ বাবে শ্ৰেষ্ঠ ছৱি তথা শিল্পীসকলক কেনেকৈ বাছনি কৰা হয়? কোনে কোন শ্ৰেণীত ভোট দিয়ে? এই নিৰ্বাচন একেবাৰে নিৰপেক্ষ নেকি? এই প্ৰতিবেদনত অস্কাৰ নিৰ্বাচনৰ বিশদ আলোচনা সন্নিবিষ্ট কৰা হৈছে।

১৯২৯ চনত হলিউডত প্ৰথম একাডেমী বঁটা প্ৰদান কৰা হয়। প্ৰথম অৱস্থাত এই বঁটা আমেৰিকাত সীমাবদ্ধ আছিল। পিছলৈ ইউৰোপ আৰু বাকী দেশসমূহেও এই অনুষ্ঠানত অংশগ্ৰহণ কৰে।

১৯৮৩ চনত ভাৰতলৈ আহিছিল প্ৰথম অস্কাৰ। ভানু আথাইয়াই ‘গান্ধী’ ছৱিৰ বাবে শ্ৰেষ্ঠ সাজ-পোছাক ডিজাইনৰ অস্কাৰ লাভ কৰে।

বৰ্তমান মুঠ ২৪টা শাখাত অস্কাৰ বঁটা প্ৰদান কৰা হয়। চলচ্চিত্ৰ নিৰ্মাতাসকলে ব্যক্তিগত শাখাতো অস্কাৰৰ বাবে আবেদন কৰিব পাৰে — শ্ৰেষ্ঠ ছবি, শ্ৰেষ্ঠ অভিনেতা, অভিনেত্ৰী, চিত্ৰনাট্যৰ পৰা আৰম্ভ কৰি শ্ৰেষ্ঠ তথ্যচিত্ৰ, পৰিচালনা, মৌলিক গীতলৈকে।

‘শ্ৰেষ্ঠ আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় বৈশিষ্ট্যপূৰ্ণ ছবি’ক অস্কাৰৰ আটাইতকৈ সন্মানীয় শিতান হিচাপে বিবেচিত হৈছে। ২০২০ চনলৈকে এই শিতানটোক ‘শ্ৰেষ্ঠ বিদেশী ভাষাৰ চলচ্চিত্ৰ’ বুলি অভিহিত কৰা হৈছিল। এই পৰ্যন্ত ভাৰতৰ তিনিখন ছবি এই শিতানত মনোনীত হৈছে। কিন্তু অস্কাৰ আনিব নোৱাৰিলে। তিনিখন ছবিৰ নাম হ’ল ‘মাদাৰ ইণ্ডিয়া’ (১৯৫৭), ‘ছালাম বম্বে’ (১৯৮৮) আৰু ‘লোগান’ (২০০১)।

যিকোনো ছবি বা গীতে অস্কাৰৰ দৌৰত থাকিবলৈ কিছুমান মৌলিক মাপকাঠী পূৰণ কৰিব লাগিব। প্ৰথম অৱস্থাত ছবিখন কমেও এসপ্তাহৰ বাবে আমেৰিকাৰ কিছুমান গুৰুত্বপূৰ্ণ চহৰৰ বাণিজ্যিক ছবিগৃহত প্ৰদৰ্শন কৰিবলগীয়া হয়। তেতিয়াহে তেওঁলোকে অস্কাৰৰ বাবে আবেদন কৰিব পাৰিব। এই তালিকাত আছে লছ এঞ্জেলছ, নিউয়ৰ্ক, চিকাগো, বে এৰিয়া, মিয়ামি আৰু আটলান্টা চহৰ।

জনপ্ৰিয়তাৰ ক্ষেত্ৰত অস্কাৰৰ এই মৌলিক মাপকাঠী পূৰণ কৰাটো কঠিন নহয়। কাৰণ এই চহৰবোৰৰ ছবিগৃহত বিভিন্ন দেশৰ জনপ্ৰিয় চিনেমা প্ৰদৰ্শিত হয়। তথ্যচিত্ৰৰ বাবে অৱশ্যে মাপকাঠী অলপ বেলেগ। তেনে ক্ষেত্ৰত নিজ নিজ ছবিৰ প্ৰযোজকসকলে ছবিখনৰ নাম আনুষ্ঠানিকভাৱে পঞ্জীয়ন কৰিব লাগিব।

‘শ্ৰেষ্ঠ আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় বৈশিষ্ট্যপূৰ্ণ ছবি’ৰ মাপকাঠী অলপ বেলেগ। যদি এই শিতানত মনোনয়ন লাভ কৰিব বিচাৰে তেন্তে ছবিখনৰ নাম নিজ নিজ দেশৰ চৰকাৰে আনুষ্ঠানিকভাৱে পঞ্জীয়ন কৰিব লাগিব। প্ৰতিখন দেশে অস্কাৰত এখন ছবিৰ বাবে নিবিদা দিব পাৰে। এইবাৰ ভাৰতৰ পৰা আনুষ্ঠানিকভাৱে অস্কাৰলৈ প্ৰেৰণ কৰা হৈছিল গুজৰাটী ছবি ‘চেলো শ্ব’।

আবেদন পৰ্যায়ৰ পিছত একাডেমী বঁটা প্ৰদান কৰ্তৃপক্ষই কেইবাখনো ছবি বাছনি কৰে। বাছি ল’ব পৰা তালিকাখন দীঘলীয়া। এইবাৰ চৰ্টলিষ্টত মুঠ ৩০১খন ছবি আছিল। বিবেক অগ্নিহোত্ৰীৰ ‘দ্য কাশ্মীৰ ফাইলছ’ও মাপকাঠী পূৰণ কৰি প্ৰথমে অস্কাৰৰ বাবে চৰ্টলিষ্ট কৰা হৈছিল। এই তালিকাত ‘গাংগুবাই কঠিয়াৱাড়ী’, ‘আৰ আৰ আৰ’, ‘কান্তৰা’, ‘ৰকেটৰী’ আদি সকলো জনপ্ৰিয় ভাৰতীয় ছবিৰ নাম আছিল।

৩০১খন ছবিৰ তালিকাৰ পৰা কৰ্তৃপক্ষই ‘শ্ৰেষ্ঠ আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় বৈশিষ্ট্যপূৰ্ণ ছবি’ৰ শিতানত মুঠ ১৫খন ছবি (চৰ্টলিষ্ট) বাছনি কৰে। ভাৰতৰ ‘চেলো শ্ব’’কো এইবাৰ ১৫খন ছবিৰ এই তালিকাত অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হৈছিল। কিন্তু যোৱা পাঁচটা নিৰ্বাচনত (মনোনয়ন) তেওঁৰ স্থান নাছিল।

বিশ্বৰ বিভিন্ন প্ৰান্তৰ চলচ্চিত্ৰ নিৰ্মাতাই অস্কাৰৰ বাবে নামভৰ্তি কৰে। তেওঁলোকৰ মাজৰ পৰা শ্ৰেষ্ঠটো কেনেকৈ বাছি ল’ব? ইয়াৰ উত্তৰ হ’ল ভোটদান। ভোটদানৰ জৰিয়তে নিৰ্বাচিত হয় অস্কাৰৰ যোগ্য শ্ৰেষ্ঠ ছবিখন।

অস্কাৰৰ শ্ৰেষ্ঠ নিৰ্বাচনত মুঠ ১০ হাজাৰ লোকে ভোটদান কৰে। মূলতঃ বিভিন্ন দেশৰ চলচ্চিত্ৰ উদ্যোগৰ লগত জড়িত গুৰুত্বপূৰ্ণ ব্যক্তিত্ব। এই তালিকাত বিখ্যাত পৰিচালক, সাহিত্যিক বা অভিনেতা সন্নিবিষ্ট কৰা হৈছে। আনকি পূৰ্বৰ কিছুমান অস্কাৰ বিজয়ীয়েও শ্ৰেষ্ঠ নিৰ্বাচনত অংশগ্ৰহণ কৰিছিল।

এই ভোটাৰসকলক বৃত্তি অনুসৰি সুকীয়া ভাগত বিভক্ত কৰা হৈছে। পৰিচালকসকলৰ সুকীয়া শিতান থাকে, তেওঁলোকে শ্ৰেষ্ঠ পৰিচালকৰ বঁটাৰ বাবে ভোট দিয়ে। অভিনেতাসকলৰ সুকীয়া শিতান থাকে, তেওঁলোকে শ্ৰেষ্ঠ অভিনেতাৰ বাবে ভোট দিয়ে।

অস্কাৰৰ বাবে বেলট পেপাৰত ভোট দিব পাৰিব। অনলাইন ভোটদানৰ সুবিধাও আছে। কাৰণ কোনো দেশৰ এজন ব্যক্তিৰ ভোটৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি বিজয়ী বাছনি কৰা নহয়, এই নিৰ্বাচন নিৰপেক্ষ বুলি ধৰা হৈছে। ভোটাৰসকলে নিজ নিজ ছবিখন চায়, তেওঁৰ গীত শুনি বিতংভাৱে বিশ্লেষণ কৰে। ইয়াৰ পিছত তেওঁলোকে নিজৰ মূল্যৱান ভোটদান কৰে।