• মালদ্বীপৰ পাছত বাংলাদেশত ভাৰত-বিদ্বেষী মনোভাবৰ উকমুকনি; কি হ’ব নতুন দিল্লীৰ কূটনীতি?

    আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয়
    মালদ্বীপৰ পাছত বাংলাদেশত ভাৰত-বিদ্বেষী মনোভাবৰ উকমুকনি;  কি হ’ব নতুন দিল্লীৰ কূটনীতি?
    ডিজিটেল ডেস্কঃ  মালদ্বীপত ‘কিক ইণ্ডিয়া’ৰ প্ৰচাৰ তুংগত হোৱাৰ সময়তে বাংলাদেশৰ এটা অংশই ভাৰতৰ বিৰুদ্ধে মাত মাতিবলৈ আৰম্ভ কৰিছে। বৈদেশিক পৰিক্ৰমা মন্ত্ৰালয়ে কিছু উদ্বেগেৰে চুবুৰীয়া ৰাষ্ট্ৰখনত সংঘটিত এই ঘটনাৰ প্ৰভাৱৰ ওপৰত চকু ৰাখিছে। আৰু সেইবাবেই নির্বাচনৰ সন্মুখত মোদী চৰকাৰে ঢাকাত ভাৰত বিৰোধী আৱেগৰ উত্থানৰ আঁৰত উত্থাপিত হোৱা সকলো কাৰণ লাঘৱ কৰিবলৈ কুণ্ঠাবোধ কৰিছে৷ কূটনৈতিক সূত্ৰই দাবী কৰিছে যে জানুৱাৰী মাহৰ নিৰ্বাচনত শ্বেখ হাছিনা আৰু আৱামী লীগৰ বিৰোধিতা কৰাসকলৰ এক বৃহৎ অংশই ‘ভাৰত বৰ্জন’ৰ প্ৰচাৰত যোগদান কৰিছিল। নতুন দিল্লীৰ মতে ইয়াৰ আঁৰত কিছু সংগঠিত শক্তি বা ৰাষ্ট্ৰখনৰ ইন্ধন আছে।


    ভাৰতীয় বজাৰত যোগানৰ সংকট আৰু তাৰ বাবে মূল্যবৃদ্ধিৰ আশংকাত পিয়াঁজ ৰপ্তানি কৰিবলৈ তৎপৰতা  আৰম্ভ কৰিছে মোদী চৰকাৰে। যোৱা বছৰৰ পৰা ভাৰতে দুখন বন্ধু দেশ বাংলাদেশ আৰু সংযুক্ত আৰব আমিৰশ্বাহীলৈ পিয়াঁজ প্ৰেৰণ কৰা বন্ধ কৰি দিছিল। এই সন্দৰ্ভত হাছিনা মন্ত্ৰীসভাৰ মন্ত্ৰী আৰু চৰকাৰী বিষয়াসকলে বাৰে বাৰে আবেদন জনাইছিল। শেহতীয়াকৈ বাংলাদেশত ভাৰতৰ প্ৰতি ঘৃণাৰ জোৱাৰৰ বিষয়েও বৈদেশিক মন্ত্ৰালয়ো অৱগত নাছিল। গতিকে দিল্লীয়ে ৰমজান আৰু ঈদৰ পূৰ্বে ঢাকালৈ ৫০ হাজাৰ টন পিয়াঁজ প্ৰেৰণ কৰিছে।

    যোৱা মাহত ঢাকাৰ পন্থপথ অঞ্চলৰ একাংশ দোকানে ভাৰতীয় সামগ্ৰী কঢ়িয়াই নিবলৈ অস্বীকাৰ কৰিছিল। কিন্তু ভাৰতীয় সামগ্ৰী বেছি। ঢাকা-চিটাগঙৰ বহু দোকানী আৰু শ্ৰমিকে কয় যে ভাৰতত নিৰ্মিত ৰন্ধন তেল, প্ৰচেছড ফুড, প্ৰসাধন সামগ্ৰী আৰু কাপোৰৰ বিক্ৰী কিছু হ্ৰাস পাইছে। দেশৰ বাহিৰত আত্মগোপন কৰি থকা জামাত-ই-ইছলামী আৰু বিএনপিৰ কঠোৰ সমৰ্থক বহু বাংলাদেশী ভ্লগাৰে ভাৰত বিৰোধী অপপ্ৰচাৰ হাতত লৈছে। শ্বেখ হাছিনাই প্ৰধানমন্ত্ৰী হিচাপে শপত গ্ৰহণ কৰাৰ এসপ্তাহৰ পাছত এই পদসমূহ বৃদ্ধি পাবলৈ ধৰিলে। সূত্ৰ অনুসৰি ভাৰতীয় সামগ্ৰী বৰ্জনৰ আহ্বানক সমৰ্থন জনাইছিল বিএনপি আৰু ইয়াৰ ১২টা পক্ষই।

    কূটনৈতিক শিবিৰৰ মতে, ইয়াৰ ফলত ভাৰতৰ পৰা বাংলাদেশৰ ৰপ্তানিৰ ক্ষেত্ৰত কোনো ডাঙৰ আঘাত হোৱা নাই। কিন্তু চুবুৰীয়া ৰাষ্ট্ৰ বাংলাদেশৰ এনে ভাৰত বিৰোধী উত্তাপে নতুন দিল্লীৰ উদ্বেগ জগাই তুলিছে। নতুন দিল্লীয়েও ইয়াৰ আঁৰত এটা নিৰ্দিষ্ট আৰ্হি দেখিছে। দিল্লীৰ মতে এই অভিযানৰ আঁৰত আছে পাকিস্তান আৰু বাংলাদেশৰ পাকিস্তানী সমৰ্থক শক্তি। বাংলাদেশৰ মাটি ব্যৱহাৰ কৰি ইছলামবাদে বিএনপিৰ যুগত ধাৰাবাহিকভাৱে ভাৰতলৈ সন্ত্ৰাসৰ কাৰণ সৰবৰাহ কৰি আহিছে। আই এছ আইয়ে বাংলাদেশৰ ভৌগোলিক অৱস্থানক ভেঙুচালি হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰিছে। ২০০৯ চনত শ্বেখ হাছিনা ক্ষমতালৈ অহাৰ পাছত বাংলাদেশৰ মাটি ভাৰত বিৰোধী সন্ত্ৰাসবাদৰ বাবে ব্যৱহাৰ কৰা নহ’ব বুলি প্ৰতিশ্ৰুতি দিছিল। দিল্লীয়ে বাৰে বাৰে স্বীকাৰ কৰিছে যে হাছিনাই নিজৰ প্ৰতিশ্ৰুতি পালন কৰিছে। নতুন দিল্লীয়ে অনুভৱ কৰিছে যে বাংলাদেশত ভাৰত বিৰোধী জলবায়ু সৃষ্টিৰ সুযোগ পালে আইএছআইয়ে এৰি নিদিয়ে। আনহাতে, হাছিনা একেৰাহে ৪ বাৰ ক্ষমতালৈ অহাৰ পাছত বিএনপিয়ে বাংলাদেশ চৰকাৰৰ মূল উন্নয়ন অংশীদাৰ ভাৰতক লক্ষ্য কৰি লৈছে বুলি বৈদেশিক পৰিক্ৰমা মন্ত্ৰালয়ৰ সূত্ৰই প্ৰকাশ কৰিছে। বাংলাদেশী সমাজৰ পৰম্পৰাগত মৌলবাদী শ্ৰেণীটো হয়তো মালদ্বীপৰ ৰাষ্ট্ৰপতি মহম্মদ মুইজ্জুৰ ‘চেজ ইণ্ডিয়া’ অভিযানৰ পৰা অনুপ্ৰাণিত হৈছিল বুলিও বিশ্বাস কৰা হয়।

    নতুন দিল্লীত থকা বাংলাদেশৰ দূতাবাসৰ মতে, ভাৰতে হঠাতে পিঁয়াজৰ ৰপ্তানি বন্ধ কৰাৰ বাবে অসুবিধাৰ সৃষ্টি হৈছে যদিও কূটনৈতিক পৰ্যায়ত এনে ব্যৱস্থা সৃষ্টিৰ বাবে দক্ষিণ ব্লকৰ সৈতে আলোচনা চলি আছে, যাতে এই পৰিস্থিতিৰ সৃষ্টি নহয়। এজন বিষয়াৰ ভাষাত, “ভাৰতৰ সৈতে আলোচনা চলি আছে। ভাৰতলৈ এটা অনুৰোধ হৈছে এই ব্যৱস্থা চূড়ান্ত কৰা যাতে পিয়াঁজ, চেনি, ঘেঁহুৰ দৰে কিছুমান বিশেষ সামগ্ৰী বাংলাদেশলৈ যায়। তেতিয়া কোনেও ইয়াৰ বাবে ৰাজনীতি কৰিব নোৱাৰে।"