ছৱি মুক্তিৰ পাছতে চৰ্চাত 'পৰমাণু বোমাৰ পিতৃ’ অপেনহাইমাৰঃ জৱাহৰলাল নেহৰুৱে কি চিঠি পঠাইছিল পদাৰ্থবিজ্ঞানীজনলৈ

শেহতীয়াকৈ মুক্তি পোৱা এখন কিতাপ আৰু দাবী কৰা হৈছে যে মিষ্টাৰ অপেনহাইমাৰক ভাৰতলৈ প্ৰব্ৰজন কৰি ইয়াত বসতি স্থাপন কৰিবলৈ আমন্ত্ৰণ জনোৱা হৈছিল। এই কথা প্ৰকাশ কৰিছে চলিত বৰ্ষৰ এপ্ৰিল মাহত মুক্তি পোৱা হোমী জেহাংগীৰ ভাবাৰ ৭২৩ পৃষ্ঠাৰ জীৱনী ৰচনা কৰা বাখতিয়াৰ কে দাদাভোয়ে।

কিতাপখনত মিষ্টাৰ অপেনহাইমাৰ আৰু মিষ্টাৰ ভাবাৰ মাজৰ বন্ধুত্বপূৰ্ণ সম্পৰ্কৰ বিষয়ে কোৱা হৈছে। নিউ ইণ্ডিয়ান এক্সপ্ৰেছৰ মতে, 'হোমি জে ভাভা: এ লাইফ'ৰ জীৱনীত মিষ্টাৰ দাদাভোয়ে কয় যে, "সম্ভৱতঃ যুদ্ধ শেষ হোৱাৰ পিছত ভাভাই ওপেনহাইমাৰক লগ পাইছিল আৰু দুয়োৰে মাজত ভাল বন্ধুত্ব গঢ় লৈ উঠিছিল। এইটো আচৰিত কথা নাছিল কাৰণ ভাভাৰ দৰে অপেনহাইমাৰ এজন উচ্চ সংস্কৃতিৱান ব্যক্তি আছিল। তেওঁ সংস্কৃত অধ্যয়ন কৰিছিল আৰু লেটিন আৰু গ্ৰীক ভাষাৰ সৈতেও পৰিচিত আছিল।"

দ্বিতীয় বিশ্বযুদ্ধৰ সময়ত তেওঁ সৃষ্টি কৰা পাৰমাণৱিক বোমাটো হিৰোচিমা আৰু নাগাছাকিত নিক্ষেপ কৰাৰ পিছত মিষ্টাৰ অপেনহাইমাৰ জোকাৰি গৈছিল বুলি বিবিচিয়ে প্ৰকাশ কৰিছে। উন্নয়ন পৰ্যায়ত তেওঁ শক্তিশালী বোমাটো নিৰ্মাণৰ ক্ষেত্ৰত সহকৰ্মীসকলৰ নৈতিক সংকোচক শান্তনা দি কৈছিল যে তেওঁলোকে কেৱল নিজৰ কামহে কৰি আছে আৰু অস্ত্ৰটো কেনেকৈ ব্যৱহাৰ কৰিব লাগে সেই সম্পৰ্কে সিদ্ধান্ত লোৱাৰ বাবে তেওঁলোক দায়বদ্ধ নহয়।

তাৰপাছত পদাৰ্থবিজ্ঞানীজনে আৰু অধিক অস্ত্ৰ-শস্ত্ৰ বিশেষকৈ হাইড্ৰ’জেন বোমাৰ বিকাশৰ বিৰুদ্ধে যুক্তি আগবঢ়াব ধৰে। বিবিচিৰ মতে, পৰিৱৰ্তিত স্থিতিৰ ফলত ১৯৫৪ চনত মিষ্টাৰ অপেনহাইমাৰৰ ওপৰত তদন্ত চলায় আমেৰিকাৰ চৰকাৰে। কোনো ধৰণৰ নীতি নিৰ্ধাৰণৰ পৰাও বিজ্ঞানীজনক আঁতৰোৱা হয়। ইয়াৰ উপৰিও মিষ্টাৰ অপেনহাইমাৰ আৰু তেওঁৰ পত্নী কেথেৰিনৰ সাম্যবাদৰ সৈতে সম্পৰ্ক থকাৰ অভিযোগ উত্থাপন হৈছিল।

এই পটভূমিত গ্ৰন্থখনত উল্লেখ কৰা অনুসৰি ভাভাৰ জোৰত তেতিয়াৰ প্ৰধানমন্ত্ৰী জৱাহৰলাল নেহৰুৱে তেওঁক ভাৰতীয় নাগৰিকত্বৰ প্ৰস্তাৱ দিছিল। এই বিষয়টোৰ সন্দৰ্ভত মিষ্টাৰ দাদাভোয়ে কয় যে, ''১৯৫৪ চনত যেতিয়া অপেনহাইমাৰে নিজৰ নিৰাপত্তাৰ হেৰুৱাইছিল তেতিয়া অনুমানিকভাৱে ভাভাৰ হস্তক্ষেপৰ বাবেই তেওঁক জৱাহৰলাল নেহৰুৱে এবাৰতকৈ অধিকবাৰ ভাৰত ভ্ৰমণ কৰিবলৈ আমন্ত্ৰণ জনাইছিল, আনকি তেওঁ ইচ্ছা কৰিলেও প্ৰব্ৰজন কৰিবলৈও আমন্ত্ৰণ জনাইছিল।’’

কিন্তু টাইমছ অৱ ইণ্ডিয়াৰ মতে, পদাৰ্থবিজ্ঞানীজনে অস্বীকাৰ কৰিলে। তেওঁ অনুভৱ কৰিছিল যে তেওঁৰ বাবে সকলো অভিযোগৰ পৰা মুক্ত নোহোৱালৈকে আমেৰিকা এৰি যোৱাটো উপযুক্ত নহ’ব। মিষ্টাৰ দাদাভয়ৰ কিতাপখনৰ উদ্ধৃতি দি ইয়াত কোৱা হৈছে যে তেওঁ আশংকা কৰিছিল যে অনুমতি কেৱল নাকচ কৰাই নহয়, ইয়াৰ ফলত তেওঁৰ ওপৰত সন্দেহ বৃদ্ধিহে হ’ব।