ৰাষ্ট্ৰীয় বঁটাৰে সন্মানিত হ’ল আৰ মাধৱনৰ বায়’পিক ‘ৰকেট্ৰীঃ দ্যা নাম্বি এফেক্ট’! কোন আছিল নাম্বি নাৰায়ণ?

নম্বি নাৰায়ণনে ১৯৬৬ চনত ইছৰোত যোগদান কৰে। তেওঁ কেৰালাৰ ইছৰোৰ ৰকেট উৎক্ষেপণ কেন্দ্ৰত টেকনিচিয়ান হিচাপে কাম কৰি আছিল। এই মাধৱনৰ জীৱন কাহিনীৰ আধাৰত নিৰ্মিত ৰাষ্ট্ৰীয় বঁটা বিজয়ী ছবিখন। ইছৰোত নম্বীৰ ৩৫ বছৰীয়া কেৰিয়াৰত সফলতাৰ সংগে সংগে দুৰ্নীতি, অপৰাধ আৰু বিশ্বাসঘাতকতাৰ অভিযোগ আছে। 

ইছৰোত নাম্বিয়ে ৰকেট প্ৰযুক্তিবিদ্যাত বৈপ্লৱিক পৰিৱৰ্তন আনিছিল। তেওঁৰ নেতৃত্বত ইছৰোৰ বিজ্ঞানীসকলে ‘উন্নয়ন ইঞ্জিন’ প্ৰস্তুত কৰিছিল। এই ইঞ্জিনটো ইছৰোৰ বেছিভাগ ৰকেট উৎক্ষেপণতে ব্যৱহাৰ কৰা হয়। ৰকেটত তৰল প্ৰপালচনৰ ব্যৱহাৰৰ বাবেও নাম্বিক কৃতিত্ব দিয়া হয়। ইছৰোত কাম কৰি থাকোঁতে ভাৰত চৰকাৰে তেওঁক প্ৰিন্সটন বিশ্ববিদ্যালয়লৈ ডেপুটেচনত পঠিয়াইছিল। তাৰ পৰাই নাম্বিয়ে ৰকেট প্ৰপালচনৰ ধাৰণা লৈছিল।

নামবিয়ে বিদেশলৈ গৈ ইটালীৰ বিজ্ঞানী লুইজি ক্ৰ’কোৰ পৰা ৰকেট প্ৰপালচনত ৰাসায়নিক পদাৰ্থৰ ব্যৱহাৰৰ বিষয়ে জানিব পাৰিছিল। ৰকেটত তৰল প্ৰপালচন ব্যৱহাৰৰ বিশেষজ্ঞ হিচাপে তেওঁ উভতি আহিছিল। তেতিয়ালৈকে ভাৰতৰ ৰকেট প্ৰযুক্তি কঠিন প্ৰপালচনৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীল আছিল। দেশৰ প্ৰথমখন লিকুইড প্ৰপালচন লঞ্চ বাহন পিএছএলভি (Polar Satellite Launch Vehicle)তো নামবিৰ ডেভেলপমেণ্ট ইঞ্জিন ব্যৱহাৰ কৰা হয়।

নম্বীয়ে তেওঁৰ গ্ৰন্থত দাবী কৰিছে যে তেওঁ বিখ্যাত পদাৰ্থবিজ্ঞানী বিক্ৰম সাৰাভাইক লিকুইড ৰকেট প্ৰপালচনৰ বিষয়ে শিকাইছিল। তেওঁৰ বিকাশ ইঞ্জিনৰ প্ৰথম সফল পৰীক্ষা আছিল ১৯৮৫ চনত। ৰকেট প্ৰযুক্তিৰ বিশেষজ্ঞতাই সহজেই ইছৰো আৰু ভাৰতৰ মহাকাশ গৱেষণা সমাজত নামবিক জনপ্ৰিয় কৰি তুলিছিল।

কিন্তু ১৯৯৪ চনৰ ৩০ নৱেম্বৰত নম্বীক গ্ৰেপ্তাৰ কৰা হৈছিল। তেওঁৰ বিৰুদ্ধে উত্থাপিত অভিযোগ আছিল অতি গুৰুতৰ। তেওঁ গোপনে বহিঃৰাজ্যত ইছৰোৰ ভিতৰত গুৰুত্বপূৰ্ণ তথ্য সৰবৰাহ কৰিছিল বুলি অভিযোগ উঠিছিল। চোৰাংচোৱাগিৰিৰ অভিযোগত কেৰালা আৰক্ষীয়ে গ্ৰেপ্তাৰ কৰে নামবীক। তেওঁৰ বিৰুদ্ধে প্ৰমাণ হিচাপে দেখুওৱা হৈছে দুগৰাকী মহিলাৰ পৰা ধন লোৱা এটা ভিডিঅ’।

নম্বীৰ এজন সহকৰ্মীয়ে ভিডিঅ’টো আৰক্ষীক গতাই দিয়ে। জনা যায় যে যিসকলৰ পৰা নামবিয়ে ধন লোৱা দেখা যায় তেওঁলোক মালদ্বীপৰ নাগৰিক। মালদ্বীপৰ পৰা অহা যুৱতী দুগৰাকীৰ নাম মৰিয়াম ৰছিদা আৰু ফৌজিয়া হাছান। অভিযোগ অনুসৰি দুয়োজনেই চোৰাংচোৱা। নাম্বিৰ পৰা অভিযোগ উত্থাপন হৈছিল যে তেওঁলোকে ইছৰোৰ ৰকেট প্ৰযুক্তিৰ গোপন তথ্য পাকিস্তানলৈ সৰবৰাহ কৰিছিল।

অভিযোগ অনুসৰি নামবীয়ে জানি-বুজি টকাৰ বিনিময়ত চুবুৰীয়া দেশ পাকিস্তানৰ হাতত ৰকেট প্ৰযুক্তিৰ বহু গুৰুত্বপূৰ্ণ ছবি আৰু তথ্য গতাই দিছিল। এই অভিযোগৰ পৰিপ্ৰেক্ষিতত কেৰালা আৰক্ষীৰ লগতে চোৰাংচোৱা ব্যুৰো (আই বি)ৰ বিষয়াসকলেও তদন্ত আৰম্ভ কৰে। অৱশ্যে নামবিৰ বিৰুদ্ধে কোনো প্ৰমাণ পোৱা নগ’ল। বৰঞ্চ অভিযোগবোৰ অসত্য বুলি প্ৰমাণিত হ’ল। মুঠতে নামবিয়ে ৫০ দিন কাৰাবাস খাটিছিল। ইয়াৰ পিছত তেওঁক মুকলি কৰি দিয়া হ’ল।

জেলৰ পৰা ওলাই অহাৰ পিছত নাম্বিয়ে দাবী কৰে যে তদন্তকাৰী বিষয়াসকলে তেওঁক ইছৰ’ৰ বিৰুদ্ধে ভুৱা অভিযোগ দাখিল কৰিবলৈ হেঁচা প্ৰয়োগ কৰিছে। নামবিক এই গোচৰত তেওঁৰ বছ আৰু লিকুইড প্ৰপালচন চিষ্টেম চেণ্টাৰৰ তেতিয়াৰ সঞ্চালক এ ই মুথুনায়াগামৰ নাম জড়িত কৰিবলৈ কোৱা হৈছিল। তদন্তকাৰীক সোধা-পোছাৰ সময়ত নম্বিয়ে তেওঁক নিৰ্যাতন আৰু শাৰীৰিক নিৰ্যাতনৰ অভিযোগো উত্থাপন কৰে। নিৰ্যাতনৰ বাবে তেওঁ অসুস্থ হৈ পৰে। চিকিৎসালয়ত ভৰ্তি হ’বলগীয়া হৈছিল।

কেৰালা চৰকাৰে ১৯৯৪ চনৰ ডিচেম্বৰ মাহত নামম্বিৰ বিৰুদ্ধে চোৰাংচোৱাগিৰিৰ গোচৰ চিবিআইক গতাই দিছিল। সেই সময়ত কেৰালাৰ বিৰোধী দলসমূহে চিবিআইক কেন্দ্ৰীয় চৰকাৰৰ ‘পুতলা’ বুলি অভিহিত কৰিছিল। কিন্তু কাম নহ’ল। এই গোচৰৰ প্ৰতিবেদন চিবিআইয়ে ১৯৯৬ চনত প্ৰকাশ কৰিছিল। তাতে নম্বীক এখন ক্লীন শ্বীট দিয়া হ’ল। পিছত উচ্চতম ন্যায়ালয়েও এই গোচৰত নামবিটেক দোষমুক্ত কৰে। ইয়াৰ বিপৰীতে উচ্চতম ন্যায়ালয়ে কেৰালা চৰকাৰক এই গোচৰৰ অভিযুক্তক ক্ষতিপূৰণ হিচাপে ১ লাখ টকা দিবলৈ নিৰ্দেশ দিয়ে।

নামবিৰ বিৰুদ্ধে বৃহৎ ষড়যন্ত্ৰ ৰচনা কৰা বুলি অভিযোগ উঠিছে। দাবী কৰা হৈছে যে এই ষড়যন্ত্ৰ তেওঁৰ কেৰিয়াৰক কলংকিত কৰাৰ লগতে তেওঁৰ সন্মানক ভুলকৈ উপস্থাপন কৰাৰ প্ৰয়াস আছিল। ২০২১ চনৰ এপ্ৰিল মাহত উচ্চতম ন্যায়ালয়ে চিবিআইক এই ষড়যন্ত্ৰত কেৰালা আৰক্ষী বিষয়া জড়িত থকাৰ তদন্ত কৰিবলৈ কয়।

নম্বীৰ জীৱনৰ এই উত্থান-পতন, ভাৰতীয় মহাকাশ বিজ্ঞানলৈ তেওঁৰ অৱদান তৃতীয় চন্দ্ৰযানৰ সফলতাৰ পৰিপ্ৰেক্ষিতত পুনৰ চৰ্চালে আহিছে। ইছৰোৰ সফলতাৰ বাবে কেন্দ্ৰীয় চৰকাৰ, বৰ্তমানৰ প্ৰধানমন্ত্ৰী নৰেন্দ্ৰ মোডী আৰু ইছৰোৰ বিষয়াসকলক প্ৰশংসা কৰে ৮১ বছৰীয়া বিজ্ঞানীগৰাকীয়ে।