ডিজিটেল ডেস্কঃ গাজাৰ ভূখণ্ড। ইজৰাইল আৰু পেলেষ্টাইনী সশস্ত্ৰ সংগঠন হামাছৰ মাজত সংঘাতে বিবাদিত ভূখণ্ডৰ জীৱন দুৰ্বিষহ কৰি তুলিছে। যদিও বৰ্তমান গাজা হামাছৰ নিয়ন্ত্ৰণত আছে, তথাপিও ইজৰাইলৰ বাবে এই ভূখণ্ডৰ গুৰুত্ব অপৰিসীম। আৰু ইয়াৰ ওপৰত বহু বছৰ ধৰি বিতৰ্ক চলি আহিছে।
সাম্প্ৰতিক পৰিস্থিতিত হামাছৰ উগ্ৰপন্থীয়ে অস্ত্ৰ লুণ্ঠন ৰোধ কৰিবলৈ ইজৰাইল আৰু ইজিপ্তই গাজা সীমান্ত প্ৰায় বন্ধ কৰি দিছে। চাৰিওফালৰ পৰা অৱৰোধ হৈ থকাৰ বাবে গাজাৰ জনসাধাৰণে খাদ্য আৰু পানীয়ৰ সংকটৰ সন্মুখীন হ’বলগীয়া হৈছে।
ইজৰাইল আৰু হামাছৰ মাজত হোৱা যুদ্ধই ভয়ংকৰ ৰূপ ধাৰণ কৰাৰ পাছত ইতিমধ্যে ইজৰাইলৰ প্ৰতিৰক্ষা মন্ত্ৰী যোয়াভ গালাণ্টে দেশখনৰ সেনাবাহিনীক গাজা ষ্ট্ৰিপ সম্পূৰ্ণৰূপে অৱৰোধ কৰিবলৈ নিৰ্দেশ দিছে।
ইজৰাইল আৰু ইজিপ্তই গাজাৰ সীমান্ত বন্ধ কৰাৰ লগে লগে এতিয়া এই ভূখণ্ড বিশ্বৰ ‘বৃহত্তম মুকলি কাৰাগাৰ’লৈ ৰূপান্তৰিত হোৱা বুলি ধাৰণা কৰা হৈছে।
কিন্তু গাজা কেনেকৈ বিশ্বৰ ভিতৰতে আটাইতকৈ ঘন জনবসতিপূৰ্ণ অঞ্চল হিচাপে পৰিগণিত হ’ল? আৰু এই ভূখণ্ড কিয় হামাছে দখল কৰিছে? এই প্ৰশ্নৰ উত্তৰ বিচাৰিবলৈ হ’লে ইতিহাসৰ পৃষ্ঠাবোৰত ডুব যাব লাগিব।
গাজা ষ্ট্ৰিপ হৈছে ৪০ কিলোমিটাৰ দীঘল আৰু ৯.৬ কিলোমিটাৰ বহল সংকীৰ্ণ ভূমি, পশ্চিমে ভূমধ্য সাগৰ, উত্তৰ-পূবে ইজৰাইল আৰু দক্ষিণে ইজিপ্ত। গাজা ষ্ট্ৰিপত পেলেষ্টাইনৰ আটাইতকৈ ডাঙৰ চহৰ গাজা অন্তৰ্ভুক্ত। ইজৰাইলৰ পৰা কাঁইটীয়া তাঁৰেৰে পৃথক কৰা গাজা বিশ্বৰ অন্যতম ঘন জনবসতিপূৰ্ণ অঞ্চল। সেইটো ৱাশ্বিংটনৰ আকাৰৰ প্ৰায় দুগুণ।
গাজা এখন প্ৰাচীন বাণিজ্যিক চহৰ আৰু বন্দৰ চহৰ। দীৰ্ঘদিন ধৰি এই অঞ্চলটো পেলেষ্টাইনৰ ভৌগোলিক অঞ্চলৰ অংশ আছিল। ২০ শতিকাৰ আৰম্ভণিতে গাজাত প্ৰধানকৈ আৰব মুছলমান আৰু খ্ৰীষ্টান লোকৰ বসতি আছিল।
১৯১৮ চনত প্ৰথম বিশ্বযুদ্ধৰ অন্ত পৰে। প্ৰথম বিশ্বযুদ্ধৰ পিছত তুৰ্কিয়ে আৰু ইয়াৰ কাষৰীয়া অঞ্চলসমূহ ব্ৰিটিছৰ দখলৰ অধীনলৈ আহে। প্ৰথম বিশ্বযুদ্ধৰ পিছত যেতিয়া ব্ৰিটেইনে পেলেষ্টাইনৰ নিয়ন্ত্ৰণ লয় তেতিয়া গাজাৰ বুদ্ধিজীৱীসকলে পেলেষ্টাইনৰ জাতীয় আন্দোলনত যোগদান কৰে।
বিশ্বজুৰি সিঁচৰতি হৈ থকা ইহুদী শৰণাৰ্থীসকলৰ বাবে এখন স্থায়ী ৰাষ্ট্ৰ সৃষ্টিৰ বাবে ১৯৪৮ চনত ইজৰাইলৰ সৃষ্টি হৈছিল। ৰাষ্ট্ৰসংঘৰ হস্তক্ষেপত সিদ্ধান্ত লোৱা হ’ল যে পেলেষ্টাইন ভাঙি ইজৰাইলৰ সৃষ্টি হ’ব। কিন্তু আৰব দেশসমূহে ইজৰাইল ৰাষ্ট্ৰৰ ভৌগোলিক অস্তিত্বক অস্বীকাৰ কৰে। তাৰ পিছতে সংঘাত আৰম্ভ হয়।
ইজৰাইল সৃষ্টিৰ পিছত ইজৰাইলৰ সেনাই দক্ষিণ পেলেষ্টাইনৰ ২৯খন গাঁৱত বোমা বিস্ফোৰণ কৰে। ফলত হাজাৰ হাজাৰ গাঁওবাসীয়ে নিজৰ জীৱন ৰক্ষাৰ বাবে গাজালৈ পলায়ন কৰে। সেই সময়ত গাজা ইজিপ্তৰ সেনাৰ নিয়ন্ত্ৰণত আছিল। যিটো ইজৰাইল সৃষ্টিৰ পিছত নিয়োগ কৰা হৈছিল। সেই সময়ত গাঁওবাসীয়ে গাজাত আশ্ৰয় লোৱাৰ বাবেই কম জনবসতিপূৰ্ণ গাজা ৰাতিটোৰ ভিতৰতে জনবসতিপূৰ্ণ হৈ পৰিছিল।
১৯৬৭ চনত ইজৰাইল আৰু চুবুৰীয়া আৰব দেশৰ মাজত ছয়দিনীয়া যুদ্ধৰ পিছত গাজা ইজৰাইলৰ নিয়ন্ত্ৰণলৈ আহে। মানৱ অধিকাৰ সংস্থা এম্নেষ্টী ইণ্টাৰনেশ্যনেলৰ মতে, ইজৰাইলৰ সেনাই গাজা দখল কৰাৰ পিছতো গাজাত বসবাস কৰা সাধাৰণ নাগৰিকৰ ওপৰত ক’ব নোৱাৰা অত্যাচাৰ অব্যাহত ৰাখিছিল। গাজাৰ জনসাধাৰণক বলপূৰ্বকভাৱে দেশৰ পৰা আঁতৰাই পেলোৱা হৈছিল। ঘৰ ভাঙি ভাঙি পেলোৱাৰ উপৰিও বিভিন্ন ৰাজনৈতিক মতাদৰ্শৰ বাবেও বহু লোকৰ মৃত্যু হৈছিল।
ইয়াৰ মাজতে যুদ্ধৰ দুয়োপক্ষ পেলেষ্টাইন আৰু ইজৰাইলৰ মাজতো জেৰুজালেমৰ অধিকাৰৰ যুঁজ চলি আছে। কাৰণ এই চহৰখন পৌৰাণিক আৰু ঐতিহাসিক কাৰণত তিনিওটা ধৰ্ম - খ্ৰীষ্টান, ইহুদী আৰু ইছলাম ধৰ্মৰ বাবে গুৰুত্বপূৰ্ণ।
সংঘাত বৃদ্ধি পোৱাৰ লগে লগে ইহুদী আৰু আৰব জাতীয়তাবাদৰ সংঘৰ্ষ হ’ল। বিশ্বৰ দেশবোৰ কাৰ্যতঃ দুটা শিবিৰত বিভক্ত। আমেৰিকা আৰু ব্ৰিটেইনৰ দৰে দেশে অৱশ্যে সদায় ইজৰাইলৰ কাষত থিয় দি আহিছে।
ইয়াৰ পিছত ১৯৮৭ চনৰ পৰা ১৯৯১ চনৰ পৰা ২০০০ চনৰ পৰা ২০০৫ চনৰ ভিতৰত পেলেষ্টাইনত ইজৰাইলৰ দখল শেষ কৰি স্বাধীন পেলেষ্টাইন ৰাষ্ট্ৰ প্ৰতিষ্ঠা কৰাৰ আশাত দুটাকৈ গণ বিদ্ৰোহ সংঘটিত হয়।
পেলেষ্টাইন লিবাৰেচন অৰ্গেনাইজেশ্যনৰ মুৰব্বী ইয়াছেৰ আৰাফাটে দীৰ্ঘদিন ধৰি ইজৰাইল আৰু পশ্চিমীয়া শক্তিসমূহৰ সৈতে পেলেষ্টাইনৰ বাবে আলোচনাপন্থী হিচাপে কাম কৰি আহিছিল। কিন্তু পাছলৈ জনপ্ৰিয়তা হ্ৰাস হৈ আহে আৰাফটৰ।
এই পৰিস্থিতিত হামাছে পেলেষ্টাইনৰ ৰাজনৈতিক মঞ্চত অতি সোনকালে জনপ্ৰিয়তা লাভ কৰিছিল। ১৯৮৮ চনত হামাছে চুন্নী মুছলমান সংগঠন ‘মুছলিম ব্ৰাদাৰহুড’ৰ ৰাজনৈতিক শাখা হিচাপে আত্মপ্ৰকাশ কৰে। এই সশস্ত্ৰ বাহিনীয়ে গাজাত ঘাটি নিৰ্মাণ কৰি নিজৰ কাৰ্যকলাপ আৰম্ভ কৰিছিল।
ইজৰাইলৰ বিৰুদ্ধে লুকাই চুৰকৈ আক্ৰমণ কৰি হামাছে আৰম্ভণিৰে পৰাই শিৰোনাম দখল কৰি আহিছে। হামাছৰ বিৰুদ্ধে উগ্ৰবাদৰ উচটনি দিয়াৰ অভিযোগ উত্থাপন হৈছে। হামাছৰ আক্ৰমণত অন্যমনস্ক হৈ ইজৰাইলে ২০০৫ চনত গাজাৰ পৰা নিজৰ সৈন্য প্ৰত্যাহাৰ কৰে।
হামাছক লৈ শ শ সমালোচনা আৰু বিতৰ্কৰ মাজতো ২০০৬ চনৰ পেলেষ্টাইন নিৰ্বাচনত সশস্ত্ৰ বাহিনীয়ে বিপুল জনসমৰ্থন লাভ কৰিছিল। যাৰ পৰা ভূ-ৰাজনৈতিক জগতখনলৈ বাৰ্তা যায় যে হামাছে নিজকে আৰব জাতীয়তাবাদৰ একমাত্ৰ প্ৰতিনিধি হিচাপে প্ৰতিষ্ঠা কৰিছে।
২০০৬ চনৰ নিৰ্বাচনৰ কিছু সময়ৰ পিছতে তেতিয়াৰ আমেৰিকাৰ ৰাষ্ট্ৰপতি জৰ্জ ডব্লিউ বুশ্বৰ প্ৰশাসনে হামাছক উৎখাত কৰিবলৈ বিৰোধী ফাটাহ গোটক সমৰ্থন কৰে। কিন্তু কোনো লাভ নহ’ল।
২০০৭ চনত হামাছ আৰু আন এটা পেলেষ্টাইনী সশস্ত্ৰ গোট ফাটাহৰ মাজত চমু সংঘাতৰ অন্তত হামাছে গাজা ষ্ট্ৰিপৰ সম্পূৰ্ণ নিয়ন্ত্ৰণ লাভ কৰে। তেতিয়াৰ পৰাই গাজা হামাছৰ প্ৰশাসনিক নিয়ন্ত্ৰণত আছে। ৰাষ্ট্ৰসংঘই যদিও আমেৰিকাকে ধৰি বহু দেশে গাজা ইজৰাইলৰ অংশ বুলি বাৰে বাৰে দাবী কৰি আহিছে।
২০২৩ চনৰ মাৰ্চ মাহৰ পৰিসংখ্যা অনুসৰি গাজাৰ ৪৫ শতাংশ লোকে হামাছক সমৰ্থন কৰে। গাজা ষ্ট্ৰিপত ২০ লাখতকৈ অধিক লোক বাস কৰে। গাজাৰ প্ৰায় এক তৃতীয়াংশ বাসিন্দা থলুৱা লোক। বাকী এক তৃতীয়াংশই ১৯৪৮ চনত নিজৰ জীৱন ৰক্ষা কৰিবলৈ অহা লোক।
গাজাৰ জনসংখ্যাৰ প্ৰায় আধা ১৮ বছৰৰ তলৰ। দৰিদ্ৰতাৰ হাৰ ৫৩ শতাংশ। পৃথিৱীৰ এনে এখন ঠাই য’ত নিবনুৱাৰ হাৰ অতি বেছি। এই ভয়াৱহ অৰ্থনৈতিক ছবিখনৰ মাজতো গাজাত শিক্ষাৰ হাৰ তুলনামূলকভাৱে অধিক। তাত বাস কৰা ৬-১২ বছৰ বয়সৰ প্ৰায় ৯৫ শতাংশ শিশুৱে স্কুলত পঢ়ে। গাজাত বাস কৰা বেছিভাগ পেলেষ্টাইনী লোকে হাইস্কুলত পঢ়িছে। সেই অঞ্চলত মহিলা শিক্ষাৰ হাৰো অধিক।
কিন্তু চাৰিওফালৰ পৰিস্থিতিয়ে গাজাৰ যুৱক-যুৱতীসকলৰ বাবে স্বাভাৱিক জীৱন যাপন কৰাত অসুবিধাৰ সৃষ্টি কৰিছে। ১৯ৰ পৰা ২৯ বছৰ বয়সৰ লোকৰ নিবনুৱাৰ হাৰ ৭০ শতাংশ। ২০২৩ চনৰ আৰম্ভণিতে বিশ্ব বেংকে কৰা এক সমীক্ষাত দেখা গৈছে যে গাজাৰ ৭১ শতাংশ লোক হতাশগ্ৰস্ত। ইয়াৰ অন্যতম কাৰণ হৈছে গাজাক লৈ পেলেষ্টাইনৰ সৈতে ইজৰাইল আৰু ইজিপ্তৰ সংঘাত।
গাজা ষ্ট্ৰিপক লৈ পেলেষ্টাইন, ইজৰাইল আৰু ইজিপ্তৰ মাজত চলি থকা সংঘাতে তাত সাধাৰণ মানুহৰ জীৱন দুৰ্বিষহ কৰি তুলিছে। শেহতীয়াকৈ ইজৰাইল-হামাছৰ সংঘাতই ইয়াক আৰু অধিক ভয়াৱহ কৰি তুলিছে। সীমিত খাদ্য, পানীয় আৰু ইন্ধন লৈ সাধাৰণ জনতাই জীয়াই থাকিব লগা হৈছে।
গাজানৰ মাছমৰীয়াসকলে কিমানখিনি সাগৰলৈ ওলাই যাব পাৰে সেয়াও নিষিদ্ধ। গাজাবাসীৰ ভ্ৰমণৰ কিছুমান বিশেষ ক্ষেত্ৰতো নিষেধাজ্ঞা আৰোপ কৰা হৈছে। গাজাত প্ৰতিদিনে ১২ৰ পৰা ১৪ ঘন্টা ব্লেকআউট থাকে। যুদ্ধ আৰম্ভ হোৱাৰ পৰা ই বৃদ্ধি পাইছে। স্বাস্থ্য ব্যৱস্থাও তললৈ নামি গৈছে। অসুস্থ ৰোগীক অঞ্চলটোৰ বাহিৰলৈ নিয়াৰ ক্ষেত্ৰতো সমস্যাৰ সন্মুখীন হৈছে সাধাৰণ লোকসকল। প্ৰতিভাশালী ছাত্ৰ-ছাত্ৰীসকলেও উচ্চ শিক্ষাৰ বাবে বহিঃৰাষ্ট্ৰলৈ যোৱাৰ ক্ষেত্ৰত বাধাৰ সন্মুখীন হৈছে।
ইজৰাইলে ২০০৮-০৯, ২০১২, ২০১৪ আৰু ২০২১ চনত চাৰিটা বৃহৎ সামৰিক আক্ৰমণ চলাই হামাছক গাজাৰ পৰা খেদি পঠিয়াইছিল। এই আক্ৰমণত গাজাত মুঠ ৪ হাজাৰ পেলেষ্টাইনী নিহত হয়। গাজাৰ অৰ্থনৈতিক গাঁথনি শিলৰ তলত উপনীত হৈছে।
বিশেষজ্ঞসকলৰ মতে হামাছ আৰু ইজৰাইলৰ সংঘাতৰ বাবে গাজাই অধিক ক্ষতিগ্ৰস্ত হ’ব। অৰ্থনৈতিক দুৰ্বলতাৰ কবলত পৰিব গাজাবাসী।
Leave A Comment