• কম্পউটাৰত মহাজাগতিক বিকিৰণৰ ফলত সমষ্টিটোৰ মুঠ ভোটাৰৰ সংখ্যাতকৈও বেছি ভোট লাভেৰে জয়ী হৈছিল অখ্যাত প্ৰাৰ্থী, ক’ত?

    বিজ্ঞান আৰু প্ৰযুক্তি
    কম্পউটাৰত মহাজাগতিক বিকিৰণৰ ফলত সমষ্টিটোৰ মুঠ ভোটাৰৰ সংখ্যাতকৈও বেছি ভোট লাভেৰে জয়ী হৈছিল অখ্যাত প্ৰাৰ্থী, ক’ত?
    ডিজিটেল ডেস্কঃ ডিজিটেল জগতত যন্ত্ৰ নিৰ্ভৰশীলতাৰ যুগত মহাজাগতিক শক্তি বা ভালকৈ ক’বলৈ গ’লে মহাজাগতিক বিকিৰণৰ দ্বাৰা বিভিন্ন জাগতিক হিচাপ ওলোটা কৰিব পৰা যাবনে? আক্ষৰিক অৰ্থত ইয়াৰ ভাল উদাহৰণ বাৰে বাৰে পোৱা যায়। ২০০৩ চনতো ইয়াৰ উদাহৰণ পোৱা গৈছিল।

    সেই বছৰ বেলজিয়ামৰ পৌৰসভাৰ নিৰ্বাচনত এজন অচিনাকি প্ৰাৰ্থীয়ে লাভ কৰা ভোটৰ সংখ্যা দেখি বহুতে স্তম্ভিত হৈ পৰিছিল। ভোটাৰৰ সংখ্যাতকৈ বেছি ভোট লাভ কৰে প্ৰাৰ্থীগৰাকীয়ে। সেয়া কেনেকৈ সম্ভৱ? সাঁথৰটো এটা মহাজাগতিক কাণ্ডই সমাধান কৰিলে।

    ব্ৰাছেলছৰ মধ্য উপকণ্ঠ অঞ্চল স্কাৰবিকত পৌৰসভাৰ নিৰ্বাচনত অৱতীৰ্ণ হৈছিল কম পৰিচিত ৰাজনীতিবিদ মাৰিয়া ভিণ্ডেভ’গেলে। বৰ্ণবৈষম্যৰ বিৰোধী আৰু নাৰীবাদৰ পক্ষত আছিল তেওঁ।

    ৰাজনৈতিক পণ্ডিতসকলৰ মতে, প্ৰাৰ্থী মাৰিয়াৰ ব্ৰাছেলছ-হল-ভিলেভ’ৰ্ড সমষ্টিত জয়ী হোৱাৰ কোনো আশা নাছিল। কিন্তু ভোটগণনাৰ ফলাফল পোহৰলৈ অহাত তেওঁলোক হতভম্ব হৈ পৰে।

    বেলজিয়ামৰ বেছিভাগ ঠাইতে ভোটাৰসকলে কম্পিউটাৰৰ জৰিয়তে ভোট দিয়ে, ভোটিং মেচিনৰ বেলট বা বুটাম টিপি নহয়। এটা মেগনেটিক কাৰ্ডো অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হৈছে। ভোটদান তাৰ জৰিয়তে কৰা হয়।

    নিয়ম অনুসৰি প্ৰতিজন ভোটাৰে নিজৰ পছন্দৰ প্ৰাৰ্থীক ভোট দিবলৈ কম্পিউটাৰত মেগনেটিক কাৰ্ডখন সুমুৱাই দিব লাগে। ইয়াৰ পিছত তেওঁ কম্পিউটাৰৰ পৰ্দাত আকাংক্ষিত প্ৰাৰ্থীৰ নামৰ কাষত ‘ক্লিক’ কৰি ভোট দিব লাগিব।

    এই দুমুখীয়া ভোটদান পদ্ধতিত ভোটাৰৰ পছন্দ কম্পিউটাৰৰ চাৰ্ভাৰৰ লগতে মেগনেটিক কাৰ্ডতো লিপিবদ্ধ কৰা হয়। ভোটাৰসকলে কম্পিউটাৰত ভোটদান কৰাৰ পিছত মেগনেটিক কাৰ্ডখন বাকচত জমা কৰে।

    ২০০৩ চনৰ ১৮ মে’ত ব্ৰাছেলছ-হল-ভিলেভ’ৰ্ড সমষ্টিৰ বাবে ভোটগ্ৰহণ অনুষ্ঠিত হয়। সেই কেন্দ্ৰৰ প্ৰতিনিধি সদনৰ বাবে প্ৰতিদ্বন্দ্বিতা কৰা প্ৰাৰ্থীৰ বাবে ৪,২৯৮ (০.৫১ শতাংশ) ভোট দিয়া হৈছিল। আনহাতে, ল’ভেনৰ কেন্দ্ৰৰ বাবে সৰ্বোচ্চ ভোটৰ সংখ্যা আছিল ২,১৪২ (০.৬৭ শতাংশ)।

    ভোট গণনাৰ বাবে কম্পিউটাৰ চাৰ্ভাৰৰ তথ্য অনুসৰি মাৰিয়াই ৪৬১০টা ভোট লাভ কৰে। সংখ্যাৰ বিচাৰত এই অসম্ভৱ পৰিঘটনা কেনেকৈ ঘটিল? প্ৰথম অৱস্থাত ভোটৰ ৰিগ কৰা বুলি ধাৰণা কৰা হৈছিল।

    উত্তৰ জানিবলৈ আৰু এটা ভোট গণনাৰ সিদ্ধান্ত লোৱা হ’ল। এইবাৰ কম্পিউটাৰত সুমুৱাই দিয়া ভোটাৰৰ মেগনেটিক কাৰ্ড হাতেৰে গণনা কৰিবলৈ আৰম্ভ কৰিলে।

    এইবাৰ দেখা গৈছে মাৰিয়াৰ সপক্ষে ৫১৪টা ভোট। কিন্তু ভোটদানৰ সময়ত কম্পিউটাৰৰ চাৰ্ভাৰত যান্ত্ৰিক দোষ হৈছিল নেকি?

    উত্তৰ বিচাৰিবলৈ বেলজিয়াম প্ৰশাসনে প্ৰযুক্তি বিশেষজ্ঞৰ সহায় লয়। কম্পিউটাৰ চাৰ্ভাৰত কোনো যান্ত্ৰিক ভুল ধৰা পৰা নাছিল। ঘণ্টাৰ পিছত ঘণ্টা ধৰি পুনৰ গণনা কৰাৰ পিছতো মাৰিয়াৰ হিচাপ একেই থাকিল।

    ভোটৰ সংখ্যা পৰীক্ষা কৰাৰ পিছত আশ্চৰ্যজনক তথ্য পোহৰলৈ আহে। কম্পিউটাৰত পোৱা ৪৬১০টা ভোটৰ পৰা ৫১৪টা বিয়োগ কৰিলে মাৰিয়াত প্ৰকৃত ভোট হ’ল ৪০৯৬টা। যিটো ২ সংখ্যাৰ ১২ গুণৰ সমান (অৰ্থাৎ ২১২)।

    কম্পিউটাৰ বিশেষজ্ঞসকলে ভাবিছিল যে মহাজাগতিক বিকিৰণৰ ফলত এনে ফলাফল হ’ব পাৰে। কিন্তু জটিল অংকটো কি? বিশেষজ্ঞসকলে কয় যে মহাজাগতিক বিকিৰণৰ বাবে চাৰ্ভাৰত ‘বিট ফ্লিপ’ হোৱাৰ বাবে মাৰিয়াৰ ভোটৰ সংখ্যা ৪ হাজাৰ অতিক্ৰম কৰা হৈছে। 

    সহজ ভাষাত ক’বলৈ গ’লে কম্পিউটাৰৰ সকলো তথ্য ‘০’ আৰু ‘১’, এই দুটা সংখ্যা অৰ্থাৎ ‘বিট’ত ধৰা পৰে। ইয়াৰ বিপৰীত কেতিয়াও নহয়। কেৱল মহাজাগতিক ৰশ্মিৰ ফলত হোৱা একক-ঘটনা বিচলিততাই (SEU) ‘বিট’টো উলটিব পাৰে।

    বিজ্ঞানীসকলে কয় যে মহাজাগতিক ৰশ্মি মূলতঃ প্ৰ’টন আৰু অন্যান্য পাৰমাণৱিক নিউক্লিয়াছৰ দৰে শক্তিশালী কণাৰে গঠিত। যিবোৰ সূৰ্য্য, ছুপাৰন’ভা আৰু মহাজাগতিক ৰশ্মিৰ দৰে উৎসৰ পৰা উৎপত্তি হয়।

    যেতিয়া এনে শক্তিশালী কণাবোৰ কম্পিউটাৰ চিপ বা অন্যান্য ইলেক্ট্ৰনিক যন্ত্ৰৰ মাজেৰে পাৰ হৈ যায়, তেতিয়া ইহঁতে যথেষ্ট শক্তি উৎপন্ন কৰে যাৰ ফলত ‘আয়নীকৰণ বিকিৰণ’ হয়। সেই বিকিৰণৰ বাবে অৰ্ধপৰিবাহীত ইলেক্ট্ৰনিক পৰিৱৰ্তন ঘটে। যাৰ বাবে ভল্টেজৰ উঠা-নমা হয়। যেনেকৈ বজ্ৰপাতৰ সময়ত বৈদ্যুতিক সঁজুলিৰ বিজুতি ঘটিব পাৰে।

    এনে বিকিৰণৰ সময়ত ‘০’ আৰু ‘১’ বিটবোৰো সলনি হোৱাৰ সম্ভাৱনা থাকে। বিজ্ঞানীসকলে দাবী কৰিছে যে মাৰিয়াৰ বাবে ভোটদানৰ সময়তো একেই কথা হ’ব পাৰে। মহাজাগতিক বিকিৰণে ‘০’ৰ ঠাইত ‘১’ বা বিপৰীতভাৱে লোৱা বুলি বিশ্বাস কৰা হয়।

    ভোটদানৰ সময়ত কম্পিউটাৰৰ ত্ৰয়োদশ ‘বিট’ সলনি কৰা বুলি দাবী কৰা হৈছে। কাৰণ গণনাত দেখা গৈছে যে মাৰিয়াৰ ভোটৰ সংখ্যা (৪,৬১০) বিয়োগ কৰি প্ৰকৃত ভোট (৫১৪) অৰ্থাৎ ৪,০৯৬ আচলতে ২ ৰ ১২ বহুগুণ (অৰ্থাৎ ২১২)।