ডিজিটেল ডেস্কঃ থেলিড’মাইড কেলেংকাৰীৰ ছয় দশক পাৰ হৈ গ’ল। সেই ভয়াবহতা আজিও পৃথিৱীৰ মানুহে মনত ৰাখিছে। সেই ঘটনাৰ বাবে অষ্ট্ৰেলিয়া চৰকাৰে ক্ষতিগ্ৰস্ত পৰিয়ালসমূহৰ ওচৰত আনুষ্ঠানিকভাৱে ক্ষমা বিচৰাৰ সিদ্ধান্ত লয়।
২০২৩ চনৰ ২৯ নৱেম্বৰত অষ্ট্ৰেলিয়াৰ প্ৰধানমন্ত্ৰী এণ্টনি আলবানিজে অষ্ট্ৰেলিয়া চৰকাৰ আৰু বিধায়িনী দলৰ হৈ ক্ষতিগ্ৰস্ত পৰিয়ালসমূহৰ ওচৰত ক্ষমা বিচাৰে। সোমবাৰে এক বিবৃতিত এন্থনীয়ে “থেলিড’মাইড ট্ৰেজেডী”ক অষ্ট্ৰেলিয়া আৰু বিশ্ব ইতিহাসৰ “অন্ধকাৰ অধ্যায়” বুলি অভিহিত কৰে। এই পদক্ষেপৰ জৰিয়তে এই ঘটনাত মৃত্যু হোৱা বা ভয়ংকৰ ড্ৰাগছৰ প্ৰভাৱত জীৱন দুৰ্বিষহ কৰি তোলা শিশুসকলৰ পৰিয়াললৈ সমবেদনা জ্ঞাপন কৰা হৈছে।
কিন্তু কি এই থেলিড’মাইড? বিষৰ ঔষধত ব্যৱহাৰ কৰা কৃত্ৰিম ৰাসায়নিক উপাদান। গৰ্ভাৱস্থাত মহিলাসকলে থেলিড’মাইডযুক্ত ঔষধ সেৱন কৰিলে শিশুৰ জন্মগত বিসংগতি হ’ব পাৰে। পঞ্চাশৰ দশকৰ শেষৰ ফালে আৰু ষাঠিৰ দশকৰ আৰম্ভণিতে অষ্ট্ৰেলিয়া আৰু সমগ্ৰ বিশ্বৰ বহু গৰ্ভৱতী মহিলাক বিষ নিৰাময় ঔষধ থেলিড’মাইড বিতৰণ কৰা হৈছিল।
কিন্তু পিছত গম পোৱা গ’ল যে থেলিড’মাইডে শিশুৰ জন্মগত বিসংগতিৰ সৃষ্টি কৰে। ‘অষ্ট্ৰেলিয়ান থেলিড’মাইড ছাৰভাইভাৰ্ছ ছাপৰ্ট প্ৰগ্ৰেম’ অনুসৰি থেলিড’মাইডৰ প্ৰভাৱ পৰাৰ পাছতো ১৪৬টা শিশু বাচিল। অৱশ্যে আক্ৰান্ত শিশুৰ সঠিক সংখ্যা জানিব পৰা হোৱা নাই।
‘থেলিড’মাইড গ্ৰুপ অষ্ট্ৰেলিয়া’ নামৰ এটা সংস্থাই বহু দিন ধৰি থেলিড’মাইডৰ বলি হোৱা শিশুসকলৰ ন্যায়ৰ বাবে যুঁজ দি আহিছে। সেই সংস্থাটোৰ মতে, থেলিড’মাইডৰ সংস্পৰ্শলৈ অহা ৪০ শতাংশ শিশুৰ জন্মৰ এবছৰৰ ভিতৰত মৃত্যু হয়।
জাৰ্মান ঔষধ কোম্পানী এটাৰ বিজ্ঞানীসকলে থেলিড’মাইড প্ৰস্তুত কৰিছিল। ১৯৫৭ চনত জাৰ্মানীৰ বজাৰত থেলিড’মাইড প্ৰৱেশ কৰে। উদ্বেগ, অনিদ্ৰা, গেষ্ট্ৰাইটিছ আৰু টেনচনৰ চিকিৎসাৰ বাবে ব্যৱহাৰ কৰা এই ঔষধ বিষ নিৰাময় আৰু সম্মোহনকাৰী হিচাপে বজাৰত বিক্ৰী কৰা হৈছিল। গৰ্ভৱতী মহিলাৰ বমি ভাব দূৰ কৰিবলৈও এই ঔষধ ব্যৱহাৰ কৰা হৈছিল।
সেই সময়ত গৱেষকসকলে থেলিড’মাইড এবিধ ফলপ্ৰসূ বমিনিৰোধক ঔষধ বুলি গম পাইছিল। কম সময়ৰ ভিতৰতে এই ঔষধে অষ্ট্ৰেলিয়াৰ বজাৰতো স্থান লাভ কৰে। অষ্ট্ৰেলিয়াত এই ঔষধ ‘ডিষ্টাভাল’ নামেৰে বিক্ৰী কৰা হৈছিল।
১৯৫৮ চনত ব্ৰিটেইনত প্ৰথমবাৰৰ বাবে থেলিড’মাইড ব্যৱহাৰৰ বাবে অনুমোদন লাভ কৰা হৈছিল। তাত ‘দিস্তাভাল’ নামেৰে এই ঔষধ বিক্ৰী কৰা হৈছিল। প্ৰথম অৱস্থাত থেলিড’মাইডৰ দ্বাৰা চিকিৎসা কৰা ৰোগীৰ পাৰ্শ্বক্ৰিয়া অতি কম দেখা গৈছিল। কিন্তু থেলিড’মাইডৰ অধিক মাত্ৰা গ্ৰহণ কৰাৰ পিছত বহু লোকৰ মূৰৰ বিষ হয়। গৰ্ভাৱস্থাৰ আঠৰ পৰা চৈধ্য সপ্তাহৰ ভিতৰত থেলিড’মাইড গ্ৰহণ কৰা গৰ্ভৱতী মহিলাসকলৰ হয় মৃত্যু নহয় বিকৃত শিশু জন্ম হয়।
১৯৬০ চনৰ ভিতৰত থেলিড’মাইডযুক্ত ঔষধ এছপিৰিনৰ দৰে বিক্ৰী হৈছিল। বিশ্বৰ ৪৬খন দেশত বিক্ৰী হৈছিল এই ঔষধ। গৰ্ভাৱস্থাত জন্মগত বিসংগতিৰ সৈতে থেলিড’মাইড গ্ৰহণ কৰা মহিলাৰ পৰা জন্ম হোৱা শিশুক ‘থেলিড’মাইড কেঁচুৱা’ বুলি জনা যায়। ১৯৫৬ চনৰ ২৫ ডিচেম্বৰত থেলিড’মাইডৰ দ্বাৰা আক্ৰান্ত প্ৰথমটো শিশুৰ জন্ম হয়। এই ঔষধ প্ৰস্তুত কৰা ফাৰ্মাচিউটিকেল কোম্পানীটোৰ এজন কৰ্মচাৰীৰ ঘৰত জন্ম হৈছিল শিশুটি।
থেলিড’মাইড শিশুৰ জন্মতে বেছিভাগেই চকু আৰু মুখৰ পেশীৰ বিসংগতি, মেৰুদণ্ডৰ দোষ, হৃদৰোগ, চকুৰ অস্বাভাৱিকতা, জন্মগত বিসংগতি আদি আছিল। বহুতে হাত-আঙুলি নোহোৱাকৈয়ে পুনৰ জন্ম লৈছিল। ইয়াৰ উপৰিও কিছুমান শিশুৰ জন্মতে হৃদযন্ত্ৰ, পিত্তথলী, অন্ত্ৰ, পাচনতন্ত্ৰৰ বিকৃতি ঘটিছিল। এই পৰিঘটনাটোক ইতিহাসত ‘থেলিড’মাইড ট্ৰেজেডী’ বা ‘থেলিড’মাইড কেলেংকাৰী’ বুলি জনা যায়।
১৯৬১ চনৰ মাৰ্চ মাহত অষ্ট্ৰেলিয়াৰ ভিক্টোৰিয়াত ডিষ্টাভালক শক্তিশালী ঔষধ হিচাপে ঘোষণা কৰা হয়। ফলত ইয়াক কেইটামান অনুমোদিত দোকানৰ পৰাহে বিক্ৰী কৰিবলৈ নিৰ্দেশ দিয়া হয়।
১৯৬১ চনৰ এপ্ৰিল মাহত অষ্ট্ৰেলিয়াৰ স্ত্ৰীৰোগ বিশেষজ্ঞ উইলিয়াম মেকব্ৰাইডে প্ৰথমবাৰৰ বাবে থেলিড’মাইডৰ পাৰ্শ্বক্ৰিয়াৰ সন্দেহ কৰিছিল। কিন্তু ঔষধ কোম্পানীটোৱে তেওঁৰ দাবী মানি ল’বলৈ ইচ্ছুক নাছিল। ইয়াৰ বিপৰীতে ডিষ্টাভালৰ বিক্ৰী বৃদ্ধি পালে। ঔষধ নিৰ্মাতা কোম্পানীসমূহেও ঔষধটো ‘নিৰাপদ’ বুলি দাবী কৰি বৃহৎ সংখ্যক প্ৰচাৰ পত্ৰিকা বিতৰণ কৰে।
কিন্তু মেকব্ৰাইডে হাৰ নামানিল। থেলিড’মাইড ব্যৱহাৰ বন্ধ কৰিবলৈ তেওঁ যুঁজি থাকিল। ১৯৬১ চনৰ জুন মাহত মেকব্ৰাইডৰ এই প্ৰচেষ্টাৰ ফলত ছিডনীৰ মহিলা চিকিৎসালয়ত গৰ্ভৱতী মহিলাক থেলিড’মাইড বন্ধ কৰি দিয়া হয়। কিন্তু তাৰ আগতে ব্ৰিটেইনত সেই ঔষধৰ ব্যৱহাৰ বন্ধ হৈ গ’ল।
সেই বছৰৰ ডিচেম্বৰ মাহত থেলিড’মাইডৰ সৈতে জন্মগত বিসংগতিৰ সম্পৰ্ক থকা মেকব্ৰাইডৰ প্ৰতিবেদন জনপ্ৰিয় প্ৰেছত প্ৰকাশ পাইছিল। ১৯৬২ চনৰ ৯ আগষ্টত অষ্ট্ৰেলিয়াত থেলিড’মাইড নিষিদ্ধ কৰা হয়। মেকব্ৰাইডৰ এই প্ৰচেষ্টাই ‘থেলিড’মাইড ট্ৰেজেডী’ৰ অন্ত পেলায়।
কিন্তু বজাৰত থেলিড’মাইড বিক্ৰী হোৱা তিনি-চাৰি বছৰৰ ভিতৰত বিশ্বজুৰি জন্মগত বিসংগতিৰ সৈতে ১০ হাজাৰ শিশু জন্ম হৈছিল। ‘থেলিড’মাইড ট্ৰেজেডী’ৰ বাবে ১৯৬৮ চনত ব্ৰিটেইনতো এখন বিশেষ সমিতি গঠন কৰা হয়।
যদিও ১৯৬০ চনৰ আৰম্ভণিতে বেছিভাগ দেশতে থেলিড’মাইড নিষিদ্ধ কৰা হৈছিল, পিছলৈ ই প্লাজমা কোষৰ কৰ্কট ৰোগ আৰু কুষ্ঠ ৰোগৰ বাবে এক ফলপ্ৰসূ ঔষধ হিচাপে প্ৰমাণিত হয়। যদিও ঔষধ হিচাপে বন্ধ কৰি দিয়া হৈছে, তথাপিও বিভিন্ন জৈৱৰাসায়নিক পৰীক্ষাত থেলিড’মাইড ব্যৱহাৰ কৰা হয়।
Continue Reading
