ডিজিটেল ডেস্ক: ভাৰ্চুৱেল জগতত চাইবাৰ অপৰাধৰ ঘটনা দ্ৰুতগতিত বৃদ্ধি পাইছে। চাইবাৰ প্ৰৱঞ্চকে সামান্য ভুলৰ সুবিধা লৈ আপোনাক দুখীয়া কৰি তুলিব পাৰে। চাইবাৰ প্ৰৱঞ্চকে প্ৰতিজন গ্ৰাহকক প্ৰতাৰণা কৰিবলৈ প্ৰতিবাৰেই বিভিন্ন ধৰণৰ আৰ্হি গ্ৰহণ কৰে। কেতিয়াবা ফিছিং মেইলৰ জৰিয়তে আৰু কেতিয়াবা অ’টিপিৰ জৰিয়তেও প্ৰতাৰণা কৰা হয়।
- চাইবাৰ অপৰাধ কি?
চাইবাৰ অপৰাধ এনে এক অপৰাধমূলক কাৰ্য য’ত কম্পিউটাৰ, নেটৱৰ্ক ডিভাইচ বা নেটৱৰ্কৰ জৰিয়তে প্ৰতাৰণা কৰা হয়। চাইবাৰ অপৰাধীয়ে ইয়াৰ জৰিয়তে গোপনীয়তাৰ পৰা ধনলৈ লৈ যায়। ডাটা হেকিং, ফিছিং মেইল, অ’টিপি জালিয়াতি আৰু মোবাইল জালিয়াতি, চেক্সটৰ্চন আদি বহুতো অপৰাধ যিবোৰ চাইবাৰ অপৰাধীয়ে সংঘটিত কৰে। চাইবাৰ অপৰাধৰ সৈতে জড়িত গোচৰসমূহ আৰক্ষী আৰু কেন্দ্ৰীয় সংস্থা দুয়োটাই চম্ভালে।
- যদি আপুনি প্ৰৱঞ্চনাৰ বলি হয় তেন্তে কি কৰিব?
যদি আপুনি যিকোনো ধৰণৰ চাইবাৰ অপৰাধৰ বলি হয় তেন্তে www.cybercrime.gov.in লিংকত গৈ আপোনাৰ অভিযোগ পঞ্জীয়ন কৰিব পাৰে। থানালৈ গৈ চাইবাৰ চেলত আপোনাৰ বিৰুদ্ধে হোৱা প্ৰৱঞ্চনাৰ তথ্যও দিব পাৰিব। চাইবাৰ অপৰাধৰ সৈতে জড়িত অভিযোগ ১৫৫২৬০ নম্বৰত হেল্পলাইন নম্বৰত দিব পাৰিব।বেংক একাউণ্টৰ সৈতে জড়িত জালিয়াতিৰ গোচৰো ইয়াত দাখিল কৰিব পাৰিব।
- চাইবাৰ চেলত কেনেকৈ অভিযোগ কৰিব?
যদি আপোনাৰ লগত বেংকিং জালিয়াতি হৈছে, তেন্তে আপোনাৰ বেংক একাউণ্ট, লেনদেনৰ সবিশেষ আৰু বেংক কাৰ্ডৰ সৈতে জড়িত সবিশেষ আৰক্ষীক দিয়ক। যদি আপোনাৰ ওচৰত প্ৰমাণ হিচাপে স্ক্ৰীণ শ্বট আছে তেন্তে সেইবোৰো দিয়ক। আপুনি অনলাইন অভিযোগ পঞ্জীয়ন কৰাৰ লগে লগে আপোনাৰ বাবে এটা আইডি তৈয়াৰ কৰা হয়। আইডি আৰু পাছৱৰ্ড মনত ৰাখিব। আৰক্ষীয়ে বেংকৰ সৈতে যোগাযোগ কৰে। বহু ক্ষেত্ৰত ধন উদ্ধাৰ হয়, বহু ক্ষেত্ৰত অসম্ভৱ হৈ পৰে।
চাইবাৰ অপৰাধৰ সৈতে জড়িত বেছিভাগ গোচৰেই আই টি এক্ট ২০০০ৰ অধীনত চলি থাকে। ৪৩, ৬৫, ৬৬ আৰু ৬৭ নং ধাৰাত অপৰাধীৰ বিৰুদ্ধে গোচৰ চলি আছে। আইপিচিৰ ধাৰা ৪২০, ১২০বি আৰু ৪০৬ৰ অধীনতো গোচৰ চলাব পাৰিব।
ভাৰতীয় ৰিজাৰ্ভ বেংকৰ গাইডলাইন অনুসৰি যদি আপুনি বেংকিং জালিয়াতিৰ বলি হৈছে, তেন্তে ৯০ দিনৰ ভিতৰত আপোনাৰ লগত ঘটা ঘটনাৰ বিষয়ে সংশ্লিষ্ট বেংকক অৱগত কৰক। প্ৰৱঞ্চনা কেনেকৈ হৈছে সেই বিষয়ে বেংকক জনাওক। যদি আপোনাৰ গাফিলতিৰ বাবে ধন কৰ্তন নহয়, তেন্তে বেংকে সমগ্ৰ ধন ঘূৰাই দিয়াটো বাধ্যতামূলক। যদি আপোনাৰ অ’টিপি বা প্ৰয়োজনীয় সবিশেষ শ্বেয়াৰ কৰাৰ বাবে জালিয়াতি হৈছে, তেন্তে বেংকে যোৱা ধনখিনি ঘূৰাই দিয়াটো প্ৰয়োজনীয় নহয়।
- চাইবাৰ জালিয়াতিৰ পৰা হাত সাৰিবলৈ কি কৰিব?
কেতিয়াও আপোনাৰ গোপনীয় তথ্য ছ’চিয়েল মিডিয়াত শ্বেয়াৰ নকৰিব। কোনো কাৰণতে কাৰো লগত OTP শ্বেয়াৰ নকৰিব। অ’টিপি শ্বেয়াৰ কৰাৰ বাবেই আপুনি দৰিদ্ৰ হ’ব পাৰে। এনে বহু ঘটনা সংঘটিত হৈছে য’ত অ’টিপি আৰু বেংকিংৰ সবিশেষ শ্বেয়াৰ কৰি মানুহে লাখ লাখ লোকচান কৰিছে৷ ডেবিট কাৰ্ড আৰু ক্ৰেডিট কাৰ্ডৰ পিন, চিভিভি নম্বৰ কাৰো লগত শ্বেয়াৰ নকৰিব। আধাৰ আৰু পান কাৰ্ডৰ সবিশেষ কাৰো লগত শ্বেয়াৰ নকৰিব।
চাইবাৰ অপৰাধৰ পৰা হাত সাৰিবলৈ মানুহ অধিক সজাগ হোৱাটো প্ৰয়োজন। সময়ে সময়ে আপোনাৰ বেংকৰ পৰা চাইবাৰ অপৰাধৰ পৰা হাত সাৰিবলৈ পোৱা উপায়সমূহৰ বিষয়ে তথ্য লাভ কৰি থাকিব। সজাগতাই কেৱল প্ৰৱঞ্চনাৰ পৰা হাত সাৰিবলৈহে সহায় কৰিব পাৰে।