ডিজিটেল ডেস্ক: নতুন নহয় ‘ইণ্ডিয়া’ আৰু ‘ভাৰত’ বিতৰ্ক৷ শেহতীয়াকৈ জি-২০ সন্মিলনৰ আমন্ত্ৰণী পত্ৰত ‘প্ৰেছিডেণ্ট অব্ ভাৰত’ লিখাক কেন্দ্ৰ কৰি দেশজুৰি সৃষ্টি হৈছে মিশ্ৰিত প্ৰতিক্ৰিয়াৰ৷
বিজেপিৰ নেতা-মন্ত্ৰী আৰু সমৰ্থকসকলে ইণ্ডিয়া শব্দটোৰ স্থানত ভাৰত শব্দটো ব্যৱহাৰ কৰাৰ পোষকতা কৰিছে৷ আনকি ইণ্ডিয়া শব্দটো বৃটিছৰহে সৃষ্টি বুলি একপ্ৰকাৰ নস্যাতেই কৰিব বিচাৰিছে শাসকীয় পক্ষই৷ পিছে, কিমান নতুন এই চৰ্চা? আহক আমি উভতি যাওঁ দেশৰ স্বৰাজপূৰ্ব সময়লৈ৷
১৯৪৬ চন৷ সেই বৰ্ষৰে ডিচেম্বৰত প্ৰথমবাৰৰ বাবে একত্ৰিত হৈছিল সদন৷ আৰু ১৯৪৯ চনৰ ১৮ ছেপ্টেম্বৰলৈ সদনে দেশৰ বাবে এটাও নাম চূড়ান্ত কৰিবলৈ সক্ষম হোৱা নাছিল। ১৯৪৯ চনৰ ১৮ ছেপ্টেম্বৰৰ পুৱা দিল্লীৰ সংবিধান গৃহত ভাৰতৰ সংবিধান সভা মিলিত হোৱাৰ সময়ত কি ঘটিছিল, সেই কাহিনীৰ অৱলোকনেৰে আমাৰ এই প্ৰতিবেদন৷
সংবিধান সভাৰ আলোচনাৰ এক গুৰুত্বপূৰ্ণ অংশ খচৰা সমিতিৰ দ্বাৰা প্ৰস্তুত কৰা খচৰা সংবিধানৰ ওপৰত আছিল। বিধানসভাৰ সদস্যসকলে খচৰা সংবিধানত সংশোধনৰ প্ৰস্তাৱ দিছিল আৰু সেই বিষয়ে দীঘলীয়াকৈ বিতৰ্ক হৈছিল। ভোটদানৰ দ্বাৰা সংখ্যাগৰিষ্ঠতাৰ জৰিয়তে সিদ্ধান্ত লোৱা হৈছিল। আমাৰ কাহিনীটো ১৯৪৯ চনৰ ১৭ ছেপ্টেম্বৰত আৰম্ভ হয় (বৰ্তমানৰ ৰূপত অনুচ্ছেদ ১ গ্ৰহণ কৰাৰ এদিন পূৰ্বে)। যোৱা ১৯ মাহত, বিধানসভাই খচৰা সংবিধানৰ বহুতো অংশৰ সৈতে মিলিত হৈছিল, আলোচনা কৰিছিল আৰু বিতৰ্ক কৰিছিল, কিন্তু এটা গুৰুত্বপূৰ্ণ অংশ স্থগিত আছিল৷ সেয়া হ’ল অনুচ্ছেদ ১। তেতিয়াৰ আইন আৰু ন্যায় মন্ত্ৰী ড° বি আৰ আম্বেদকাৰে বুজি পাইছিল যে সিদ্ধান্তটো এক জটিল সিদ্ধান্ত হ’ব।
ভোটদান সমাপ্ত হ’বলৈ মাত্ৰ আধা ঘণ্টা বাকী আছিল আৰু ড° আম্বেদকাৰে একেদিনাই অনুচ্ছেদ ১ গ্ৰহণ কৰাটো বিচাৰিছিল। অৱশ্যে, কিছুমান প্ৰতিনিধিয়ে ভোটদান হোৱাৰ পূৰ্বে দীঘলীয়া বিতৰ্ক কৰিবলৈ জোৰ দিছিল।
ড° আম্বেদকাৰে ‘ইণ্ডিয়া, সেয়া হৈছে ভাৰত...’ৰে অনুচ্ছেদ ১ আৰম্ভ কৰাৰ পৰামৰ্শ দিছিল।
কিন্তু সদস্যসকলে তেওঁলোকৰ আপত্তিবোৰ ৰেকৰ্ডত ৰাখিব বিচাৰিছিল। সদস্যসকলক কোৱা হৈছিল যে পিছদিনা অৰ্থাৎ ১৮ ছেপ্টেম্বৰ (১৯৪৯)ত তেওঁলোকক কথা ক’বলৈ পৰ্যাপ্ত সময় দিয়া হ’ব, সংশোধনীবোৰৰ ভোটগ্ৰহণ হোৱাৰ পূৰ্বেই৷ ১৯৪৯ৰ ১৮ ছেপ্টেম্বৰৰ পুৱা ৯:০০ বজাত যেতিয়া সদন অনুষ্ঠিত হৈছিল, তেতিয়া প্ৰথমে ভাষণ দিছিল এইচ ভি কামাথে। কামাথে কৈছিল যে এইটো নৱজাতক ভাৰতীয় গণৰাজ্যৰ নামকৰণ অনুষ্ঠান আছিল। সেই সময়ত পৰামৰ্শ দিয়া বিকল্প নামবোৰ আছিল ভাৰত, হিন্দুস্তান, হিন্দ আৰু ভাৰতভূমি বা ভাৰতবৰ্ষ।
যেতিয়া কামাথে ভাৰত নামটোৰ উৎপত্তিৰ বিষয়ে জানিবলৈ আৰম্ভ কৰিছিল, বৈদিক যুগত দুষ্মন্ত আৰু শকুন্তলাৰ পুত্ৰ ভাৰতলৈ ঘূৰি আহিছিল৷ সেইখিনিতেই ক্ষুণ্ণ হৈছিল আম্বেদকাৰ৷ আম্বেদকাৰে কৈছিল, এই সকলোবোৰ বিচাৰি উলিওৱাটো প্ৰয়োজনীয় নেকি? মই ইয়াৰ উদ্দেশ্য বুজি নাপাওঁ৷ মই অত্যন্ত দুঃখিত৷ কিন্তু সদনৰ আগত সীমিত সময়ৰ প্ৰতি লক্ষ্য ৰাখি কিছু অনুপাতৰ ধাৰণা থকা উচিত৷
কিন্তু কামাথ অটল আছিল নিজৰ স্থিতিত৷ তেওঁ কৈছিল, মই অনুভৱ কৰোঁ যে ’ইণ্ডিয়া, সেয়া হৈছে ভাৰত’ অভিব্যক্তি এখন সংবিধানত ই কিছু পৰিমাণে অনাড়ম্বৰ৷ এই অভিব্যক্তি, এই নিৰ্মাণ সাংবিধানিকভাৱে অধিক গ্ৰহণযোগ্য ৰূপত সংশোধন কৰা হ’লে ভাল হ’ব৷ অধিক নান্দনিক ৰূপত আৰু নিশ্চিতভাৱে অধিক শুদ্ধ ৰূপত ইয়াৰ সংশোধন কৰাটো মই বিচাৰো৷