ডিজিটেল ডেস্কঃ যুদ্ধৰ কথা ভাবি এটা বিশাল দুৰ্গ নিৰ্মাণ কৰা হৈছিল। তাত কি নাছিল! সকলো আছিল। শত্ৰুৱে আক্ৰমণ কৰিব বুলি ভাবি দুৰ্গটো নিৰ্মাণ কৰা হৈছিল, কিন্তু কোনো শত্ৰু নাহিল। সময়ত যুদ্ধকালীন পৰিস্থিতিত নিৰ্মিত দুৰ্গটো এতিয়া এখন বিশাল হোটেল হিচাপ পৰিণত হ’ল।
'নো মেন'ছ লেণ্ড ফ'ৰ্ট'। ছ’লেণ্ট জলদ্বীপৰ মাজত নিৰ্মিত এই দুৰ্গটো ভিক্টোৰিয়ান যুগত নিৰ্মাণ কৰা হৈছিল। কাৰণ আছিল ফৰাচী আক্ৰমণৰ ভয়। এই বৃহৎ দুৰ্গটো ১৮৬৭ চনৰ পৰা ১৮৮০ চনৰ ভিতৰত ইংলেণ্ডৰ দ্বীপ চহৰ পৰ্টছমাউথক সেই আক্ৰমণৰ পৰা ৰক্ষা কৰিবলৈ নিৰ্মাণ কৰা হৈছিল। মেৰেকেটৰ চেণ্ট্ৰেল লণ্ডনৰ পৰা ২ ঘণ্টা।
ফৰাচী আক্ৰমণৰ পৰা ৰক্ষা পাবলৈ সেই সময়ত মুঠ চাৰিটা দুৰ্গ নিৰ্মাণ কৰা হৈছিল। কোৱা বাহুল্য যে দুৰ্গবোৰ নিৰ্মাণ কৰিবলৈ বহুত টকা খৰচ হৈছিল। ইয়াৰ ভিতৰত আটাইতকৈ দামী আৰু বিশৃংখল দুৰ্গটো হ’ল পামৰষ্টোন। ই ন’ মেনছ লেণ্ড, স্পিটবেংক ফ’ৰ্ট, ছেইণ্ট হেলেন্স ফ’ৰ্ট, হৰ্চ ছেণ্ড ফ’ৰ্টৰ অংশ। ইয়াৰে বেছিভাগেই সম্পূৰ্ণৰূপে গঠন হোৱাৰ আগতেই ভাঙি যায়। যি কামৰ বাবে দুৰ্গবোৰ নিৰ্মাণ কৰা হৈছিল, সেইসমূহ একো হোৱা নাছিল। কাৰণ ফৰাচীসকলে আক্ৰমণ কৰা নাছিল! তাৰ সাক্ষী এই ন মেনছ লেণ্ড ফৰ্ট!
তথ্য অনুসৰি ২০ বছৰৰ ভিতৰত No Man's Land সৃষ্টি হৈছিল। সেই সময়ত খৰচ আছিল প্ৰায় ৪ লাখ ৬২ হাজাৰ ৫০০ পাউণ্ড। ২০০ ফুট একৰ ভূমি আগুৰি থকা এই ন’-মেনৰ মাটিত কামান ভৰ্তি কৱচেৰে আবৃত। কৃত্ৰিম দ্বীপটোত ৪৯টা কামান আৰু বৃহৎ সংখ্যক সৈন্যৰ ব্যৱস্থা আছে।
বৃত্তাকাৰ গড়টোৰ মাজত এটা ডুব যোৱা অংশ। তাৰ পৰাই সাগৰৰ তলৰ পৰা খোৱাপানীৰ যোগান ধৰা হৈছিল। সৈন্যসকলক ৰখাৰ বাবে সকলো ব্যৱস্থা আৰু সুবিধা আছিল। কিন্তু আক্ষৰিক অৰ্থত সকলো সাগৰৰ পানীত পৰিল। কাম কৰা নাছিল। কিন্তু প্ৰথম বিশ্বযুদ্ধৰ সময়ত এই দুৰ্গটো ছাবমেৰিনৰ আক্ৰমণ ৰোধৰ বাবে প্ৰতিৰক্ষা কেন্দ্ৰ হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰা হৈছিল। আৰু দ্বিতীয় বিশ্বযুদ্ধৰ সময়ত যুদ্ধবিমানক আক্ৰমণৰ প্ৰতিৰোধক হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰা হৈছিল।
১৯৫০ চনলৈকে এই দুৰ্গটো কোনো ধৰণৰ ব্যৱহাৰ হোৱা নাই বুলি দেখি ইংলেণ্ডে ইয়াক অবৈধ বুলি চিহ্নিত কৰিলে। ১৯৬৩ চনত সেই দেশৰ প্ৰতিৰক্ষা মন্ত্ৰালয়ে বিক্ৰী কৰে। নব্বৈৰ দশকত নো মেনছ লেণ্ডৰ মুখখন সলনি হৈ গ’ল। এসময়ৰ যুদ্ধ-প্ৰমাণিত দুৰ্গ এটা বিলাসী হোটেলত পৰিণত হৈছে। হোটেলখনত দুটা হেলিপেড আছে।
আৰম্ভণিতে ফ’ৰ্ট-হোটেলখনত মুঠ ২১টা শোৱা কোঠা ৰখা হৈছিল। বিশাল ‘ছাদৰ বাগিচা’ আৰু জিলিকি থকা ৰেষ্টুৰেণ্ট। দুৰ্গৰ তলৰ অংশত এটা বৃহৎ চুইমিং পুল নিৰ্মাণ কৰা হৈছে। গৰম পানীত গা ধোৱাৰ ব্যৱস্থা কৰা হৈছে। সকলো ৰাজকীয় সুবিধা আছে। কিন্তু ইয়াৰ পিছতো এই বিলাসী হোটেলখনে ইংলেণ্ডৰ ধনীসকলক আকৰ্ষণ কৰা নাছিল। ফলত হোটেলখন কেতিয়াও খোলা নহ’ল।
২০০৪ চনৰ ভিতৰত হৰমেশ পুনি নামৰ এজন ব্যৱসায়ীয়ে নো মেনছ লেণ্ডত থকা দুৰ্গটো ক্ৰয় কৰে। মূল্য ৬০ লাখ পাউণ্ডলৈ হ্ৰাস পায়। তেওঁৰ উদ্দেশ্য আছিল বিশেষ উৎসৱৰ বাবে দুৰ্গ-হোটেলখন ভাড়াত লোৱা। কিন্তু সেইয়াও নহ’লফলত সমগ্ৰ ব্যৱসায়টো দেউলীয়া হৈ পৰে। ইয়াৰ পিছত পুনিয়ে হোটেল বিক্ৰী কৰাৰ কথা ভাবিলে। মূল্য ৪০ লাখ পাউণ্ডত ৰখা হৈছিল। কিন্তু কোনেও কিনাৰ প্ৰতি আগ্ৰহ প্ৰকাশ কৰা নাছিল।
আৰ্থিক সমস্যাত পুনি বিধ্বস্ত হৈ পৰিল। ব্যৱসায়ত অংশীদাৰী বিনিয়োগকাৰীসকলো আতৰি গ’ল। কি কৰিম বুলি ভাবি ব্যৱসায়ীজনে কল্পনা কৰিব নোৱাৰা কাম এটা কৰিলে। তেওঁ নিজকে সেই দুৰ্গতে বন্দী কৰি ৰাখিলে। ২০০৮ চনত সংবাদ মাধ্যমক সাক্ষাৎকাৰ দিছিল ব্যৱসায়ীজনে। সেইখিনিতে তেওঁ ফ’ৰ্ট-হোটেলৰ কেইবাখনো ছবি প্ৰকাশ কৰিছিল। কিন্তু বহু লোক হতাশ হ’ল দেখি। যত্ন আৰু ৰক্ষণাবেক্ষণৰ অভাৱত সমগ্ৰ দূৰ্গটোৰ অৱস্থা বেয়া আছিল।
সেই সাক্ষাৎকাৰৰ পিছৰ বছৰ অৰ্থাৎ ২০০৯ চনত ব্যাপক দৰদামৰ অন্তত নো মেনছ লেণ্ড ৯ লাখ ১০ হাজাৰ পাউণ্ডত বিক্ৰী কৰা হৈছিল। ১৫০ বছৰ আগতে যিটো খৰচত নিৰ্মাণ কৰা হৈছিল তাৰ তুলনাত মাত্ৰ দুগুণ খৰচত। জিব্ৰাল্টাৰৰ এটা কোম্পানী এতিয়া শতিকা পুৰণি দুৰ্গটোৰ মালিক।
এই সম্পত্তি কোম্পানীয়ে কেনেদৰে ব্যৱহাৰ কৰিব সেয়া স্পষ্ট হোৱা নাই। অৱশ্যে কেইবাটাও হেলিপেড নিৰ্মাণৰ খবৰ আহিছে। ২০১৫ চনত এই দুৰ্গটো আধুনিকীকৰণ কৰা হয়। এতিয়া এই দুৰ্গটো যিকোনো অনুষ্ঠানৰ বাবে ভাড়াত উপলব্ধ।