--°C
Loading...
Listen to Article
2 min read
80%
ডিজিটেল ডেস্কঃ সৰুৰে পৰা মাটিৰ খেলনাৰ প্ৰতি তেওঁৰ আকৰ্ষণ আছিল। মাটিৰে নিৰ্মিত হস্তশিল্পই তেওঁক আকৰ্ষণ কৰিছিল। বয়স বাঢ়ি অহাৰ লগে লগে তেওঁ হতাশাত ভুগিবলৈ ধৰিলে। বিষণ্ণতা দূৰ কৰিবলৈ শক্তিশালী ঔষধ খাব লগা হৈছিল। সেই ঔষধৰ প্ৰভাৱত তেওঁ সকলো সময়তে টোপনি আহিছিল। সময় খৰচ কৰিবলৈকে কাশ্মীৰৰ এজনী ছোৱালীয়ে নিজৰ শৈশৱৰ চখ ল’লে। পেছাত অভিযন্তা হ’লেও তেওঁ আবেগেৰে মৃৎশিল্পী।

ছাইমা শ্বাফীয়ে কাশ্মীৰ উপত্যকাৰ প্ৰাচীন মৃৎশিল্পক পুনৰুজ্জীৱনৰ পথলৈ আনিব বিচাৰে। শ্বাফীয়ে ছচিয়েল মিডিয়াত নিজকে ‘ক্লাল কুৰ’ বুলি পৰিচয় দিয়ে। অৰ্থ কাশ্মীৰী ভাষাত কুমাৰৰ ছোৱালী। বৃত্তিগত কাম সমাপ্ত কৰি ছাইমা ঘৰলৈ উভতি আহি মৃৎশিল্পী হৈ পৰে। চিভিল ইঞ্জিনিয়াৰ ছাইমা এগৰাকী মৃৎশিল্পীও, কোমল মাটিত হাত ঘূৰাই খেলনা, কাপ-প্লেট, বাচন-বৰ্তন তৈয়াৰ কৰে।

বিভিন্ন খেলনা আৰু ঘৰুৱা সামগ্ৰীৰ উপৰিও ছাইমাই মাটিৰে ফুলদানি, টাব, খুচুৰা বিক্ৰীৰ শ্বেলফ আদিও নিৰ্মাণ কৰে। তেওঁ যেন মৃৎশিল্পৰ জৰিয়তে নিজৰ অবসৰৰ চখ বিচাৰি পাইছে। তদুপৰি এই শিল্প আধুনিক কাশ্মীৰীৰ বাবেও প্ৰভাৱশালী হৈ উঠিছে।

ব্যক্তিগত জীৱনৰ বিভিন্ন সমস্যাৰ বাবে তেওঁ গভীৰ বিষণ্ণতাত পৰিছিল বুলি কয় ছাইমাই। মনোৰোগ বিশেষজ্ঞৰ পৰা সহায় লোৱাৰ উপৰিও তেওঁ হতাশা দূৰ কৰিবলৈ কেইবাবিধো শক্তিশালী ঔষধ সেৱন কৰিবলগীয়া হৈছিল। ছাইমাই ক'লে, "একেবাৰে ইমানবোৰ ঔষধ খোৱাৰ পিছত মোৰ টোপনি আহিছিল। মই হতাশ হৈ পৰোঁ।’’

সেই পৰিস্থিতিত ৩৩ বছৰীয়া ছাইমা মৃৎশিল্পৰ প্ৰতি আগ্ৰহী হৈ পৰে। তেওঁ কয়, "মই শৈশৱৰ পৰাই মাটিৰ শিল্পৰ প্ৰতি মুগ্ধ আছিলোঁ। সেইবাবেই মই বিৰক্তি দূৰ কৰিবলৈকে এই কাম কৰিব ধৰিলো।’’

চীনা দাৰ্শনিক লাও চুৰ লেখাইও ছাইমাক মৃৎশিল্পী হ’বলৈ প্ৰেৰণা যোগাইছিল। লাওৰ উক্তি আছিল, “আমি মাটিৰ পৰা পাত্ৰ বনাওঁ। মাটিৰ গভীৰত থকা শূন্যতাৰে আমি পাত্ৰটোক ইচ্ছামতে গঢ় দিব পাৰো।’’

সংবাদ সংস্থা পিটিআইক ছাইমাই কয় যে, “ল’ৰ সেই শাৰীটো পঢ়াৰ পিছত মই বুজিলোঁ যে মোৰ হতাশা ক’ত জমা কৰিব লাগে।”

শ্ৰীনগৰৰ এই কণমানি ছোৱালীজনীয়ে মাটিৰে সকলো নিৰ্মাণৰ নিচা দমন কৰিও আৰম্ভণিতে কেইবাটাও বাধাৰ সন্মুখীন হ’বলগীয়া হৈছিল। ছাইমাই কয় যে এই ধৰণৰ কামত আৰ্থিক সামঞ্জস্য থকাৰ গুৰুত্ব মই বুজি পাইছিলোঁ।

মৃৎশিল্প তৈয়াৰ কৰিবলৈ প্ৰয়োজনীয় সকলো আধুনিক যন্ত্ৰপাতি যেনে বৈদ্যুতিক চকা বা গেছৰ চুলা কিনিবলৈ চাইমাৰক যথেষ্ট ধনৰ প্ৰয়োজন হৈছিল। কিন্তু কাশ্মীৰ উপত্যকাত সেই সকলোবোৰ উপলব্ধ নাছিল।

কাশ্মীৰত বহি এই কাম শিকিবলৈ কোনো উপায় নাছিল। মাটিৰ পৰা বস্তু বনোৱাৰ কলা শিকিবলৈ বাংগালুৰুলৈ গুচি গ’ল ছাইমা। তাতে চুটি পাঠ্যক্ৰম এটা কৰিছিল। সেই চহৰতে কাশ্মীৰীৰ ঘৰুৱা বাচন-বৰ্তনৰ পৰা বিভিন্ন মাটিৰ পাত্ৰ তৈয়াৰ কৰাৰ কামো ছাইমাই শিকিছিল।

ছাইমাৰ মৃৎশিল্পী হোৱাৰ বাটত আৰু অধিক ‘দেৱাল’ থিয় হৈ আছিল। সংবিধানৰ ৩৭০ অনুচ্ছেদ বাতিল কৰাৰ লগতে জম্মু-কাশ্মীৰক পৃথক ৰাজ্য হিচাপে বিশেষ মৰ্যাদা নাকচ কৰাৰ পিছত উপত্যকাৰ পৰিস্থিতি প্ৰতিকূল হৈ পৰে। আনহাতে মহামাৰীৰ মাজতে আৰম্ভ হ’ল লকডাউন।

টেৰাকোটাৰ পৰা মাটিৰ পাত্ৰলৈকে ছাইমাই বেংগালুৰুত আধুনিক কাম শিকিছিল। কিন্তু উপত্যকাটোলৈ উভতি আহি তাই উপলব্ধি কৰিলে, নাৰী হিচাপে মৃৎশিল্পী হোৱাৰ ক্ষেত্ৰত সামাজিক বাধা আছে।

ছাইমাই কয়, "যি পৰিয়ালত এতিয়াও আমাৰ উপত্যকাত মৃৎশিল্পৰ চৰ্চা চলি থাকে, সেইবোৰ পৰিয়ালত মহিলা কেতিয়াও এই কামত নাহে।" এই পৰিস্থিতি বাস্তৱ বুলি স্বীকাৰ কৰে কাশ্মীৰৰ বদগাঁৱৰ মৃৎশিল্পী গোলাম আহমেদ কুমাৰে। তেওঁৰ দাবী- উপত্যকাত মৃৎশিল্পীৰ বিশেষ সামাজিক প্ৰতিপত্তি নাই। গুলাম আহমেদে কয়, ‘এই উদ্যোগটোৰ ওপৰত এক প্ৰকাৰৰ সামাজিক ৰঙা চকু আছে। আমি মৃৎশিল্পী বুলি স্বীকাৰ কৰিবলৈ দ্বিধাবোধ কৰো।''

উপত্যকাৰ ৰাজনৈতিক পৰিস্থিতি অনুকূল হোৱাৰ লগে লগে ছাইমাই পুনৰ কাম আৰম্ভ কৰিলে। উপত্যকাত বহি তাৰ পৰাই তেওঁ গেছ ভঁৰালৰ ভিতৰৰ বেৰখন সাজিছিল। তাৰ বাবে তেওঁ চেন্নাইৰ পৰা টাইলছ কিনি শ্ৰীনগৰলৈ আনিছিল। তেওঁ হাৰিয়ানাৰ পৰাও এক বিশেষ ধৰণৰ মাটিও ক্ৰয় কৰিছিল।

এগৰাকী মহিলা মৃৎশিল্পী হিচাপে সজাগতা বৃদ্ধি কৰাৰ উপৰিও ছ’চিয়েল মিডিয়াৰ সহায়ত কাশ্মীৰৰ এই প্ৰাচীন শিল্পকলা নতুন প্ৰজন্মৰ মাজত বিয়পাই দিছে। তেওঁৰ 'ক্লাল কুৰ' নামৰ এটা ইউটিউব চেনেল আছে। তাত মাটিৰ কাম শিকোৱাৰ উপৰিও নতুনসকলক উৎসাহিত কৰে।

ছাইমাই মৃৎশিল্প শিকোৱাৰ বাবে শ্ৰীনগৰত নিজাকৈ ষ্টুডিঅ’ খুলিছিল। তেওঁ ক'লে, "বহুতে এই কামটো শিকিব বিচাৰে। এই ষ্টুডিঅ'টো তাৰ বাবেই খোলা হৈছে।'' ইতিমধে্য তেওঁ কেইবাজনো ছাত্ৰ-ছাত্ৰী পাইছে। ইয়াৰ উপৰিও তেওঁকেইবাখনো প্ৰদৰ্শনীও কৰিছে।

কাশ্মীৰৰ চৰকাৰো ছাইমাৰ এই পদক্ষেপত সহায় কৰিবলৈ আগবাঢ়িছে। যোৱা বছৰ কাশ্মীৰৰ হস্তশিল্প বিভাগৰ অতিৰিক্ত সঞ্চালক শৰিক ইকবাল ল’নে সংবাদ মাধ্যমৰ আগত কৈছিল, “আমি মৃৎশিল্পীৰ বাবে কেইবাটাও প্ৰকল্প আৰম্ভ কৰিব বিচাৰো। কাশ্মীৰৰ এই প্ৰাচীন শিল্পকলা সংৰক্ষণৰ উপৰিও আমি তেওঁলোকক আধুনিক সা-সঁজুলিও যোগান ধৰাৰ ব্যৱস্থা কৰিম।”

ছাইমাই ক’লে, “মাটিৰ পৰা বস্তু বনোৱাটো বহুতৰে বাবে মাথোঁ এটা চখ। কিন্তু কেইবাজনো লোকে ইয়াক পেছা হিচাপে ল’ব বিচাৰে। কিন্তু যদি মই ছোৱালীবিলাকক এই বৃত্তিত প্ৰৱেশ কৰিবলৈ উৎসাহিত কৰিব পাৰো তেন্তে সেয়াই হ’ব মোৰ আটাইতকৈ ডাঙৰ কৃতিত্ব।’’

FOLLOW US F
POPULAR
FEATURE
TRENDY
নিজকে অপহৰণ হোৱা বুলি জেষ্ঠ ভাতৃক দাৱী কৰিলে ধন ; আৰক্ষীৰ জালত ৰঙিয়াৰ এজন যুৱক
হাইদৰ হুছেইনক সাক্ষাৎ কেন্দ্ৰীয় মন্ত্ৰী সৰ্বানন্দ সোণোৱালৰ
গুৱাহাটীত ৩০ ছেপ্টেম্বৰত উদ্বোধনী মেচ
বাংলাদেশী সংবাদ মাধ্যমক আৱামী লীগক বৰ্জনৰ নিৰ্দেশ ইউনুছ চৰকাৰৰ
অবৈধ সম্পৰ্কৰ পৰিণতি! স্বামী নথকা মহিলাৰ ঘৰত সোমাই থকা অৱস্থাত বিপদত পৰিল দিলদাৰ
গাজাক দুর্ভিক্ষস্থলী ঘোষণা ৰাষ্ট্ৰসংঘৰ
এগুণক দুগুণ টকা দিয়াৰ প্ৰলোভন দেখুৱাই নকল টকাৰ ৰমৰমীয়া ব্যৱসায়
২১ ছেপ্টেম্বৰত পোন প্ৰথমবাৰৰ বাবে টীয়কত অনুষ্ঠিত হ'ব অসম লেখিকা সমাজৰ  'সখিয়তী সন্মিলন'
১০ ছেকেণ্ডৰ বাবে ১৬ লাখ টকা...এছিয়া কাপত ভাৰতৰ খেলসমূহৰ বিজ্ঞাপনৰ হাৰ সৰ্বাধিক
আজিৰ পৰা কৰিব নোৱাৰিব পান কাৰ্ড সম্পৰ্কীয় কোনো কাম ! আয়কৰ বিভাগৰ বিশেষ জাননী
অৱশেষত 'অপাৰেশ্যন সিন্দূৰ'ত ক্ষতিৰ আনুষ্ঠানিক স্বীকাৰ পাকিস্তানৰ
'অনসুনী চীখে'লৈ শ্রেষ্ঠ সামাজিক বার্তাবাহী ছবিৰ সন্মান
কিস্তৱাড়ত ডাৱৰ বিস্ফোৰণৰ ঘটনা, মৃতকৰ সংখ্যা ৬০জনলৈ বৃদ্ধি, ৮২জন এতিয়াও সন্ধানহীন
জামুগুৰিহাটত ১৫নং ৰাষ্ট্ৰীয় ঘাইপথৰ কদর্য ৰূপ